- کد خبر : 180026
چاپ این مطلب «ریواس»
هر هفته، یک آموزش عمومی و آشنایی با ترفندهای کاربردی/ اطلاعاتی در خصوص اورژانس اجتماعی
پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/
پایگاه خبری تحلیلی ریواس جنوب هر هفته شما را با یک ترفند کاربردی و آموزشی عمومی آشنا می‌کند؛
این هفته به آموزش مفهوم اورژانس اجتماعی و وظایف آن، می‌پردازیم.
در هر جامعه ای برای پاسخگویی به نیازهای مردم و حل یا کاهش مشکلات آنها تمهیداتی اتخاذ و برنامه هایی تدوین و اجرا می‌شود. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. گرچه این برنامه‌ها می‌تواند حسب شرایط مختلف موجود در کشورها متفاوت باشد؛ اما، آنچه که مهم می‌باشد این است که بتوان مسائل و راهکارهای مناسب، شناخته و اجرا شوند. یکی از این برنامه‌ها در کشور “برنامه‌ی اورژانس اجتماعی” می‌باشد، که حاصل فعالیت چند ساله سازمان بهزیستی کشور است.
در ادامه، با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به آموزش اطلاعاتی عمومی در خصوص فوریتهای اجتماعی، بپردازیم:
اورژانس اجتماعی ۱۲۳
فوریتهای اجتماعی
فوریتهای اجتماعی شامل خدمات تخصصی به‌موقع و در دسترس است که به صورت شبانه‌روزی و رایگان در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، پاسخگویی به خط ۱۲۳، خدمات سیار فوریتهای اجتماعی و پایگاه خدمات اجتماعی ارائه می‌شود.
اورژانس اجتماعی چیست؟
در هر جامعه ای برای پاسخگویی به نیازهای مردم و حل یا کاهش مشکلات آنها تمهیداتی اتخاذ و برنامه هایی تدوین و اجرا می‌شود. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. گرچه این برنامه‌ها می‌تواند حسب شرایط مختلف موجود در کشورها متفاوت باشد؛ اما، آنچه که مهم می‌باشد این است که بتوان مسائل و راهکارهای مناسب، شناخته و اجرا شوند. یکی از این برنامه‌ها در کشور “برنامه‌ی اورژانس اجتماعی” می‌باشد، که حاصل فعالیت چند ساله سازمان بهزیستی کشور است.
جامعه‌ی هدف فوریتهای اجتماعی
دریافت‌کنندگان این خدمات شامل: افراد در معرض آسیب یا آسیب‌دیده اجتماعی نظیر زنان و دختران در معرض آسیب یا آسیب‌دیده و زنان سرپرست خانوار، خشونت‌دیدگان خانگی (کودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و غیره)، افرادی که قصد خودکشی دارند، دختران و پسران فراری از منزل، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، زوجین متقاضی طلاق و افراد در معرض طلاق، کودکان خیابانی، کودکان کار، کودکان بد سرپرست، کودکان بی‌سرپرست، کودکان بازمانده از تحصیل، بچه‌های طلاق، کودکان دارای والدین معتاد، کلیه کودکان زیر ۶ سال، افرادی که به نوعی با بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی روبه‌رو شده‌اند، افراد فاقد مهارت‌های زندگی و سایر افراد در کلیه سنین که در شرایط بحرانی ویژه قرار دارند، می‌باشد.
اهداف اورژانس اجتماعی
کنترل و کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات پلیس و قضایی با مداخلات روانشناختی و اجتماعی، پیشگیری از جرم و افزایش توانایی‌های افراد آسیب‌پذیر از اهداف اورژانس اجتماعی است.
نیروی انسانی فوریتهای اجتماعی
- تیم حاضر در فوریتهای اجتماعی از روان‌شناس و مددکار اجتماعی و پزشک و روان‌پزشک تشکیل می‌شود که به فراخور مهارت‌هایشان به افراد حاضر در محل خدمات ارائه می‌دهند.
- افراد شاغل در فوریتهای اجتماعی موظف به شناسایی کانون آسیب‌زا، تقویت مداخلات روانی- اجتماعی، مداخله در بحران‌های فردی، اجتماعی و خانوادگی، توانمندسازی افراد آسیب‌دیده و فراهم‌سازی شرایط منزل جهت بازگشت فرد به خانواده و جامعه هستند.
- نیروی انسانی پایگاه شامل حداقل ۱ مددکار اجتماعی و ۱ روان‌شناس است. با توجه به نوع و میزان مداخلات و برحسب نیاز تعداد نیروهای تخصصی می‌تواند افزایش پیدا کند. زمان حضور نیروهای تخصصی متناسب با شرایط و نیاز منطقه در شیفت‌های صبح و عصر یا فقط شیفت صبح است.
تاریخچه اورژانس اجتماعی
برنامه اورژانس اجتماعی در سال ۱۳۷۸ در سازمان بهزیستی کشور آغاز شد و در خرداد ماه ۱۳۹۲ آیین‌نامه آن با عنوان «آئین‌نامه ارائه خدمات فوریتهای اجتماعی» به تصویب رسید و در بهمن ماه ۱۳۹۲ «مرکز هماهنگی فوریتهای اجتماعی» به عنوان مرکزی مستقل افتتاح شد.
تا سال ۱۳۹۹، ۳۵۸ مرکز اورژانس اجتماعی، با ۲۹۷ خودرو مناسب‌سازی‌شده و ۱۰۲ خودرو سواری استیجاری فعال در کشور فعالیت می‌کند. پایگاه خدمات اجتماعی در مناطق آسیب‌خیز و حاشیه‌شهرها با ۲۳۸ مرکز فعال است.
فعالیت‌های اورژانس اجتماعی
برنامه‌ی اورژانس اجتماعی، تلفیقی از چهار فعالیت مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی (مرکز اورژانس اجتماعی)، خط تلفن اورژانس اجتماعی (۱۲۳)، تیم سیار اورژانس اجتماعی (خدمات اجتماعی سیار) و پایگاه اورژانس اجتماعی (پایگاه خدمات اجتماعی) است که در مرحله اول با هدف توانمندسازی اجتماع محور در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی تدوین شده بود، که هر کدام دستورالعمل مستقل دارند و در تمام استان‌های کشور فعالیت دارد.
- مرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی
این مرکز به‌عنوان محوری‌ترین مرکز اورژانس اجتماعی، دارای ۲ بخش تخصصی و نگهداری موقت است که از سال ۱۳۸۷ در کشور شروع به فعالیت کرد. افراد می‌توانند به صورت خودمعرف یا معرفی از طریق مراجع قضایی، انتظامی و… به مرکز مراجعه کرده و از خدمات این مرکز به صورت رایگان و شبانه‌روزی بهره‌مند شوند.
در این مرکز پس از پذیرش، ارزیابی‌های تخصصی و اجتماعی، روانشناختی، بهداشتی و درمانی، حقوقی توسط تیم تخصصی که متشکل از مسئول مرکز، مددکار اجتماعی، روان‌شناس، روان‌پزشک و مشاور حقوقی است، صورت می‌گیرد. سپس با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته و متناسب با نوع مشکل و نیاز مراجع، نسبت به ارائه خدمات تخصصی به افراد اقدام می‌شود.
خدمات مرکز مداخله در بحران فردی خانوادگی و اجتماعی
خدمات تخصصی این مرکز شامل خدمات مددکاری اجتماعی، خدمات روان‌شناسی، روان‌پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی، خدمات حقوقی و خدمات آموزشی و تربیتی است.
زنان و دختران در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی می‌توانند به مدت ۳ روز و حداکثر ۲۰ روز از خدمات نگهداری موقت استفاده کنند که این مدت با تأیید تیم تخصصی مرکز برای یک دوره دیگر قابل تمدید است.
- خط تلفن اورژانس اجتماعی ۱۲۳
افراد با گرفتن شماره ۱۲۳ می‌توانند با کارشناسان متخصص ارتباط تلفنی داشته باشند و مسائل و مشکلات را بیان و خدمات تخصصی دریافت کنند. کارشناسان این خط متشکل از مددکاران اجتماعی و روانشناسان آموزش‌دیده هستند که به صورت شبانه‌روزی نسبت به ارائه خدمات تخصصی به گروه‌های هدف (افراد در معرض آسیب یا آسیب‌دیده اجتماعی) اقدام می‌کنند و در صورت نیاز آنان را جهت مداخلات اجتماعی، روانی و حقوقی به مراکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی و در صورت نیاز به مداخلات در محل (منزل، مدرسه، بیمارستان و…) به واحدهای خدمات اجتماعی سیار ارجاع می‌دهند. ازجمله خدمات دیگری که توسط کارشناسان خط ۱۲۳ ارایه می‌شود، ارجاع تماس گیرندگان به مراکز تابعه سازمان (توانبخشی، پیشگیری و اجتماعی) است.
- خدمات سیار اورژانس اجتماعی
با توجه به نیاز افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی به خدمات سازمان بهزیستی و در جهت جلوگیری و رفع مشکلات و آسیب‌های اجتماعی خدمات سیار اورژانس اجتماعی با سه ویژگی خاص «به موقع بودن»، «تخصصی بودن»، «در دسترس بودن»، به‌صورت شبانه‌روزی و رایگان شروع به فعالیت کرد.
کارشناسان این خودروها در صورت تماس از طریق خط ۱۲۳ و اعلام موارد اورژانسی به محل تعیین شده برای پذیرش و ارائه خدمات لازم به افراد مشمول مراجعه می‌کنند. در صورت نیاز به سایر خدمات به مرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی، ارجاع داده می‌شوند.
- پایگاه خدمات اجتماعی
پایگاه‌های خدمات اجتماعی، با هدف توانمندسازی ساکنان سکونت‌گاه‌های غیررسمی و کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در این مناطق از سال ۱۳۸۵ شروع به فعالیت کرده‌است. در این پایگاه‌ها گروه‌های هدف برنامه اورژانس اجتماعی شناسایی و پس از ارائه خدمات تخصصی توسط مددکاران اجتماعی و روانشناسان به گروه‌های هدف در محل، در صورت نیاز به خدمات سایر مراکز سازمان بهزیستی به واحدهای مرتبط ارجاع داده می‌شوند.
اهداف اورژانس اجتماعی
- شناسایی مسائل و مشکلات گروه‌های هدف
- ارتقای سلامت اجتماعی، کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی
- آگاه‌سازی گروه‌های هدف در جهت شناخت نیازها و مشکلات و تلاش در جهت رفع آنها
- آشنایی گروه‌های هدف با منابع موجود
- دسترسی برابر به خدمات اجتماعی
- گسترش روحیهٔ خودباوری و خوداتکایی
- ایجاد زمینه مشارکت مردم و سازمان‌های غیردولتی
- کاهش تصدی‌گری
- کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی
سیاست‌های کلی اورژانس اجتماعی
- فراهم کردن زمینهٔ مشارکت مردم و سازمان‌های غیردولتی
- همکاری و هماهنگی درون بخشی و برون بخشی در ارائه خدمات
- اعتمادسازی در مناطق حساس‌سازی مردم و مسئولان
- بومی سازی برنامه‌ها
- استفاده بهینه از منابع مالی
- توجه به پژوهش‌های کاربردی
- توجه به آموزش
برنامه‌ی اورژانس اجتماعی
در این برنامه ویژگی مهم ارائه خدمات اجتماعی یعنی:
“تخصصی بودن”، “به موقع بودن” و “در دسترس بودن” مدنظر قرار گرفته است تا از این طریق ارائه خدمات اجتماعی به مردم در سازمان بهزیستی کشور “محدود به زمان و مکان” نگردد و “رویکرد فعال” جایگزین رویکرد غیر فعال شود و “اجتماع (جامعه) محوری” در برنامه‌ها عملیاتی شود.
این برنامه استفاده بهینه از منابع مادی و معنوی (نیروی انسانی)، کاهش دیوان سالاری اداری، تجمیع خدمات، هماهنگی بین واحدها، جامعیت، فراگیری و غیره را در پی دارد.
این برنامه قصد دارد تا “مداخلات روانی-اجتماعی” را قبل “از مداخلات قضایی و انتظامی” و حتی در کنار این نوع مداخلات جایگزین کند که این مسئله در “پیشگیری از وقوع جرم” و” قضازدائی” نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
شناسایی آسیب‌های اجتماعی شایع و در حال شیوع، به صورت کشوری و منطقه‌ای و محلی نیز از طریق این برنامه صورت خواهد پذیرفت. در واقع، این نوع مداخلات تأثیرگذاری “تئوری بر چسب” را به حداقل خواهد رساند تا زمینه‌ای برای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی و بازگشت آنها به زندگی سالم باشد.
اقدامات اجرایی
اقدامات اجرایی شامل پذیرش، خدمات تخصصی، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص می باشد.
- پذیرش
الف- خود معرف
ب- ارجاعی:
- توسط خط اورژانس اجتماعی ۱۲۳
- توسط خدمات سیار اورژانس اجتماعی
- توسط سایر مراکز بهزیستی
- توسط مراجع قضایی
- توسط نیروی انتظامی
- معرفی برنامه اورژانس اجتماعی
- توسط سایر نهادها (دولتی و غیر دولتی)
- خدمات تخصصی
خدمات تخصصی شامل:
خدمات مددکاری، روان شناسی، تربیتی، حقوقی، فرهنگی آموزشی
تبصره: ارائه خدمات به دو صورت سرپایی و یا نگهداری ارائه می گردد.
- ترخیص
با توجه به شرایط مراجعین و خدمات ارائه شده ترخیص مناسب صورت می‌گیرد:
بازگشت به خانواده به عنوان مهمترین هدف این مراکز می‌باشد.
ارجاع به مراکز زیر مجموعه امور آسیب دیدگان اجتماعی با توجه و شرایط مراجع (مراکز خانه سلامت، بازپروری زنان آسیب دیده اجتماعی و غیره.
سایر مراکز مرتبط سازمان بهزیستی
ارجاع به سایر سازمان‌ها و نهادهای حمایتی ذیربط
- پیگیری پس از ترخیص
امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از آن در زندگی روزمره بهره ببرید. اگر خواندن این مطلب باعث شد مقداری اطلاعات عمومی شما در حوزه‌ی اورژانس و فوریتهای اجتماعی بالاتر برود، آن را با دوستان و آشنایانتان به اشتراک بگذارید.
برای آشنایی بیشتر با سایر نکات و ترفندهای کاربردی، همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.
چنانچه نظر و یا تجربه‌ی ارزشمندی در زمینه‌ی فوریتهای اجتماعی دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.
منابع
