- کد خبر : 183741
چاپ این مطلب «ریواس»
هر هفته، یک آموزش عمومی و آشنایی با ترفندهای کاربردی/ آموزش عمومی «مدیریت، پیشگیری و کنترل فشار خون»
پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/
پایگاه خبری تحلیلی ریواس جنوب هر هفته شما را با یک ترفند کاربردی و آموزشی عمومی آشنا می‌کند؛
این هفته به آموزش مدیریت، پیشگیری و کنترل فشار خون، می‌پردازیم.
خون به دلیل داشتن نیرو در شریان‌های اعضاء بدن جاری می‌شود و مواد غذایی و اکسیژن را به بخش‌های مختلف بدن می‌رساند و همچنین مواد زائد را از بافت‌ها دور می‌کند. این نیرو که توسط ضربان قلب و در اثر برخورد خون به جدار شریان بوجود می‌آید فشار خون نامیده می‌شود.
اندازه‌ی طبیعی فشارخون کمتر از ۸۰/۱۲۰ است اگر در اندازه‌گیری‌های در مطب فشار خون ۹۰/۱۴۰ و بالاتر و در اندازه‌گیری‌های در منزل ۸۵/۱۳۵ و بالاتر باشد، فشار خون بالا گفته می‌شود و فرد باید تحت نظر تیم مراقبت پزشکی (بهورز/مراقب سلامت، پزشک) باشد.
در ادامه، با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به آموزش مدیریت فشار خون، بپردازیم:
فشارخون
فشار خون بالا چیست؟
- قلب مانند یک پمپ عمل می‌کند. فشار خون، نیروی جریان خون در مقابل دیواره رگ‌ها است. وجود فشار خون (طبیعی کمتر از ۸۰/۱۲۰میلی متر جیوه) برای جاری شدن خون در تمام رگ‌های بدن و رساندن مواد غذایی و اکسیژن به اعضاء بدن ضروری است.
- اگر فشار خون از مقدار طبیعی بالاتر برود مضر است و می‌تواند آسیب جدی به عروق و اعضاء حیاتی بدن مثل قلب، مغز، کلیه‌ها و چشم بزند و در سلامت اختلال ایجاد کند.
- نکته‌ی کلیدی که باید در مورد فشار خون بالا بخاطر سپرد این است که این بیماری علامتی ندارد و فقط با اندازه‌گیری فشار خون می‌توان متوجه بالا بودن آن شد. لذا هر فردی باید میزان فشار خون خود را بداند.
- فشار خون را با دو عدد و به صورت کسر نمایش می‌دهند عددی که در صورت قرار دارد عدد بالاتر و مربوط به فشار بزرگتر (سیستولیک یا ماکزیمم) و در زمان انقباض قلب و خروج خون به داخل شریان یا سرخرگ است و عدد مخرج همان فشار کوچکتر (دیاستولیک یا مینیمم) است و مربوط به استراحت یا انبساط قلب است. واحد اندازه‌گیری فشار خون میلی‌متر جیوه است مانند فشارخون ۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه و اگر به واحد متر جیوه بیان شود ۸/۱۲ خوانده می‌شود.
- اندازه طبیعی فشارخون کمتر از ۸۰/۱۲۰ است اگر در اندازه‌گیری‌های در مطب فشار خون ۹۰/۱۴۰ و بالاتر و در اندازه‌گیری‌های در منزل ۸۵/۱۳۵ و بالاتر باشد، فشار خون بالا گفته می‌شود و فرد باید تحت نظر تیم مراقبت پزشکی (بهورز/مراقب سلامت، پزشک) باشد.
- باید در فواصل منظم فشار خون را اندازه گیری کرد زیرا فشار خون بالا علامت ندارد و با اندازه‌گیری دقیق می‌توان به وجود این بیماری پی برد.
نکاتی که باید در اندازه‌گیری صحیح فشار خون در نظر گرفته شود
- پنج دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشار خون استراحت کنید؛
- مثانه کاملاً خالی باشد و احساس اجابت مزاج وجود نداشته باشد؛
- روی یک صندلی تکیه داده شود و پاها آویزان نباشد و یا پاها روی زمین یا اگر پا تا روی زمین نمی‌رسد تکیه‌گاه داشته باشد و روی یک چهار پایه قرار بگیرد؛
- آرنج و ساعد روی تکیه‌گاه و در سطح قلب باشد؛
- بازویی که قرار است از آن فشار خون اندازه‌گیری شود لخت باشد و آستین لباس گشاد باشد تا وقتی که آستین بالا زده می‌شود روی بازو فشار وارد نشود؛
- حداقل سی دقیقه بعد از مصرف چای و قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و مصرف غذا فشار خون اندازه‌گیری شود؛
- آستین لباس تنگ نباشد؛
- در زمان اندازه‌گیری فشار خون از تماشای تلویزیون و گوش دادن به رادیو بپرهیزید و با کسی حرف نزنید؛
- دمای محیط سرد و یا خیلی گرم نباشد؛
- در زمان اندازه‌گیری فشار خون اضطراب، درد و فشارهای روحی وجود نداشته باشد؛
- اندازه‌گیری فشار خون دوبار با فاصله یک تا سه دقیقه تکرار شود و زمان و تاریخ اندازه‌گیری ثبت شود.
عوامل خطر زمینه‌ساز فشار خون بالا
احتمال ابتلا به فشار خون بالا در هر فردی وجود دارد؛ اما، این احتمال در افراد زیر چند برابر بیشتر است:
- دیابت دارند
- چاق هستند یا اضافه وزن دارند
- رژیم غذایی پر نمک و کم میوه و سبزی مصرف می‌کنند
- سن بالای ۶۵ سال دارند
- کم تحرک هستند
- الکل مصرف می‌کنند
- سابقه‌ی فشار خون بالا در اعضاء خانواده‌ی درجه یک (پدر، مادر، خواهر و برادر) دارند
- کسانی که وقفه‌ی تنفسی حین خواب دارند
- استرس زیاد و مداوم را تجربه می‌کنند.
چرا باید فشار خون را اندازه گیری کرد؟
- فشار خون بالا بیماری شایعی است و به دلیل عوارض جدی که ایجاد می‌کند یکی از مشکلات مهم سلامت است.
- همان‌طور که اشاره شد این بیماری ممکن است تا زمان ایجاد عوارض علامتی نداشته باشد. فشار خون بالا روی مغز، قلب، کلیه‌ها و چشم تأثیر مخرب دارد. در بسیاری از موارد عامل اصلی سکته‌های مغزی به علت خونریزی است.
- ۵۰ درصد نارسایی کلیه و نارسایی قلب و سکته‌های قلبی به فشار خون بالا منتسب است. با این دلایل مشخص است باید به طور منظم و دوره‌ای فشار خون را با شرایطی که اشاره شد اندازه گیری کرد و اگر فشار خون بالا بود به موقع پیگیری و کنترل شود.
- با اندازه‌گیری فشار خون و ثبت آن اطلاعات مفیدی به دست می‌آید از این اطلاعات پزشک استفاده می‌کند و درمان با کیفیت بالاتری ارائه می‌شود و نتیجه‌ی مثبت دیگر پیگیری فشار خون، تبعیت از دستور پزشک است.
آیا می‌شود از بیماری فشار خون بالا پیشگیری کرد؟
- کنترل عوامل خطر قابل اصلاح مانند کنترل اضافه وزن و چاقی، دیابت، کاهش مصرف نمک، افزایش مصرف میوه و سبزی، ترک مصرف الکل، مدیریت استرس نقش مهمی در پیشگیری و کنترل فشار خون بالا دارد.
- مبتلایان به فشار خون بالا اگر به موقع درمان شوند و فشار خون خود را کنترل کنند کمتر به عوارض این بیماری خطرناک مبتلا می‌شوند. کسانی که فشار خون بالا دارند علاوه بر اصلاح شیوه زندگی باید دارو دریافت کنند و معمولاً برای کنترل فشار خون بیش از یک دارو نیاز دارند.
نحوه‌ی انجام غربالگری
دعوت از افراد بالای ۱۸ سال و بیشتر برای مراجعه به پایگاه‌های بهداشتی و خانه بهداشت با رعایت شرایط قبل از اندازه‌گیری فشارخون
- اندازه گیری فشارخون با رعایت نکات مربوط به اندازه گیری فشارخون توسط مراقب سلامت و بهورز
- اندازه گیری مجدد فشارخون در صورتی که فشارخون نوبت اول ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه و بیشتر باشد (بعد از ۱-۲دقیقه استراحت)
- تعیین میانگین فشارخون دو نوبت
- ارجاع به پزشک در صورتی که فشارخون میانگین ۹۰/۱۴۰میلی متر جیوه و بیشتر باشد برای تأیید و درمان بیمار
- غربالگری ۳ سال یک بار برای افراد دارای فشارخون نوبتاول و دوم کمتر از ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه باید انجام شود.
- غربالگری افراد دارای میانگین پیش فشارخون بالا (۸۰/۱۲۰ تا ۹۰/۱۴۰ میلی‌متر جیوه) و سابقه‌ی خانوادگی فشارخون بالا باید سالیانه انجام شود.
برای کنترل فشارخون بالا چه کارهایی می‌توانیم بکنیم؟
به طور کلی درمان مناسب پُرفشاری خون شامل اقداماتی می‌شود که نتایج زیر را دارند:
- نرمال کردن حجم مایعات بدن
- کاهش ویسکوزیته خون
- افزایش قطر عروق
- رفع سفتی عروق
راه‌های کنترل فشارخون بالا به غیر از کاهش مصرف نمک
- بیشتر پتاسیم و کلسیم و منیزیم مصرف کنید
- بیشتر فیبر و پروتئین مصرف کنید
- ویتامین‌های D و K ضروری‌اند
- کاهش مصرف کربوهیدرات‌هایی که شاخص گلیسمی بالایی دارند (گلوکز اضافی)
- اجتناب از چربی‌های ناسالم
- هیدراته نگه داشتن بدن به کنترل فشارخون کمک می‌کند (نوشیدن آب کافی)
- فعالیت‌های هوازی، کلید کنترل پرفشاری خون (پیاده‌روی)
- به اندازه کافی خوابیدن
- استرس‌تان را کنترل کنید تا فشارخون‌تان کنترل شود
- اجتناب از مصرف الکل و تنباکو
- میکروبیوم روده، کلید کنترل فشارخون بالا
- تغذیه، روشی برای کنترل فشارخون بالا (پیشنهاد: رژیم غذایی مدیترانه‌ای و سبک زندگی سالم)
در کنترل فشار خون با دارو نکات مهم زیر در نظر گرفته شود
- دارو به اندازه و به موقع مصرف شود تا تأثیر گذار باشد.
- بدون مشورت با پزشک دارو قطع نشود مگر اینکه با مصرف دارو حساسیت دارویی و ضایعات پوستی مثل کهیر ایجاد شده باشد که در این صورت دارو قطع و بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.
- دستگاهی که با آن فشار خون اندازه گیری می‌شود باید استاندارد باشد و مناسب با شراط بیمار خریداری شود مثلاً اگر بیمار ضربان قلب نامنظم دارد باید دستگاهی خریداری شود که بتواند با وجود ضربان نامنظم مانند فیبریلاسیون دهلیزی، فشار خون را صحیح اندازه‌گیری کند. قبل از خرید دستگاه اندازه‌گیری فشار خون با کارشناس مشورت شود.
- با توجه به مطالب فوق هر فرد باید فشار خون خود را منظم و دوره‌ای اندازه‌گیری کند و مقدار فشار خون خود را بداند. افراد در هر ویزیت توسط پزشک یا هر فرصتی پیدا می‌کنند، باید از پزشک بخواهند تا فشارخون‌شان اندازه‌گیری شود.
امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از آن در زندگی روزمره بهره ببرید. اگر خواندن این مطلب باعث شد مقداری اطلاعات عمومی شما در حوزه‌ی اطلاعات عمومی مربوط به مدیریت، پیشگیری و کنترل فشار خون بالاتر برود، آن را با دوستان و آشنایانتان به اشتراک بگذارید.
برای آشنایی بیشتر با سایر نکات و ترفندهای کاربردی، همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.
چنانچه نظر و یا تجربه‌ی ارزشمندی در زمینه‌ی مدیریت فشارخون دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.
منابع
