یادداشتی به مناسبت «روز شیراز»/ از زیبایی‌های «قلبِ عالم» تا بایدهای صنعت توریسم در «شهر راز»

دکتر ناصر بهمنی

به قلم دکتر بهمنی/ اکنون که در آستانه هفته ارزشمند شیراز قرار داریم، شایسته و بایسته است که در وصف این شهر آکنده از شمیم دلاویز شکوفه‌های بهاری مطلبی هرچند مختصر تقدیم شود و سپس با توجه به شرایط بسیار مطلوب و پسندیده دیار فارس و به‌ویژه شهر شیراز بحثی پیرامون چگونگی جلب توریسم و اصول فنی و علمی بازاریابی و بازارداری نکاتی را یادآور شویم.

و اما در باب شیراز، این شهر راز!

همانگونه که واقفید از گذشته‌های دور تاکنون در وصف شیراز بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند، با این همه ناگفته و نانوشته‌ها بسیار است؛ به جرأت باید گفت شیراز قلب عالم است و مرکز مهرورزی فرهنگ، عرفان و هنر.
کیست که نداند و نشناسد عبداله خفیف را، ابن مقله را، روزبهان را، شیخ ابواسحاق را و بالاخره شیخ سعدی و خواجه حافظ و اهلی و عرفی و وصال و انجوی و نیاز و قاآنی و شوریده و فرصت و هزاران دیگر را…

حقیقتاً کجای عالم را سراغ کرده‌ایم که به شمار شیراز از آنها خورشید عالم‌تاب طالع شده باشد؟

خال رخ هفت کشور بی‌نظیر است؛

«به شیراز آی و فیض روح قدسی/ بجوی از مردم صاحب کمال‌اش»

از سوی دیگر، فارس، خاستگاه تمدن ایران، فارس نقطه آغاز سلسله هخامنشیان، فارس مهد فرهنگ و تمدن ایران اسلامی، فارس مأوای کلام‌پردازان بزرگ ایران و جهان است. هر ذره از خاک این دیار در بردارنده یاد و خاطره‌ی فراز و نشیب‌های مردم شجاع و میهن‌دوست فارس است.

شیراز در بعد از اسلام، لقب‌هایی چون دارالملک، ملک سلیمان، تخت سلیمان، برج اولیاء، سومین حرم اهل بیت و غیره را به خود اختصاص داده است که دلیل همه آنها هم بر همگان روشن و مبرهن است.

آثار و ابنیه باستانی به جامانده از سپیده‌دمان تاریخ تا روزگار زندیه و قاجاریه گواه آن است که پارس همواره مورد توجه مردمان و حکومت‌های وقت بوده و انسان‌های فرهیخته‌ای را به بشیریت و جهان ارزانی داشته است؛ از کوروش تا کریم‌خان زند، از باربد رامشگر و سلمان یار پیامبر تا حلاج، سوری حکیم‌الشعرا و حافظ و ملاصدرا و…

و از بُعدی دیگر ویرانه‌های استخر، دارابگرد، کهن‌شهر جور، تل ضحاک و کاخ اردشیر، تخت پرعظمت تخت جمشید، ضرابه‌های بیشابور و بازار قیصریه، مسجد جامع کبیر و جامع عتیق و… همه و همه طوماری فراخ از تاریخ بس گسترده و کهنسال این مرز و بوم و فرهنگ و هنر و تمدن است.

سپیداری برف بر فراز قلل سپیدان، خروشانی آب بر فراز آبشار زیبای مارگون و تنگ براق، امواج متلاطم دریاچه پریشان و مهارلو و… یادآور بهشت و جنتی است چونان بهشت گمشده این دیار…

اصالت معماری و هنرمندی این خطه، به گاه امپراطوری بزرگ هخامنشیان و ساسانیان، زندیه برمی‌گردد.

گرچه در طی قرون نژادها، اقوام، زبان‌ها و گویش‌های مختلفی در فارس حضور داشته است اما همگان در عشق و محبت و خلوص یگانه‌اند.

و اما با توجه به قابلیت‌های بسیار ارزشمند منحصر به فرد دیار فارس و خاصه شهر شیراز و اعتدال آب و هوای استان و تنوع شرایط زیست‌محیطی لازم است که به فلسفه علمی و معنوی این نامگذاری «هفته شیراز» توجه شده و متولیان امر تبلیغات همه‌جانبه خود را برای جلب توریسم تنظیم و ترسیم نمایند.

از سویی دیگر، بایستی پذیرفت که تبلیغات و بازاریابی و غیره، همه نیازمند تفکر علمی و اقداماتی مبتنی بر نمایه‌های علمی و فنی تخصصی است.

لذا در اینجا به اختصار اصول و مبانی پایه نقش حساس بازاریابی و مفهوم مدیریت بازریابی متذکر می‌گردد بدان امید که دست‌اندرکاران این وادی همواره در فعالیت‌های خویش به اصول علمی کار توجه نمایند.

به‌طور کلی بازاریابی با زندگی روزانه‌ی همه مردم سر و کار دارد، بازاریابی وسیله‌ای است که با آن نیازهای زندگی عمومی تأمین و تحویل مردم می‌شود. بازاریابی فعالیتی با هدف تأمین نیازها و خواسته‌ها از طریق فرایند مبادله.

مفاهیم اساسی بازاریابی عبارتند از: نیاز، خواسته، تقاضا، مبادله، معامله و بازار.

از طرفی دیگر پس از شناخت جامعه هدف و برای نفوذ در بازار، لازم و ضروری است که قواعد صحیح تبلیغات را شناخت و اقدامات خویش را بر پایه اصول علمی تبلیغات بنا نهاد که راهکارهای مختلفی برای تبلیغات و آگاه‌سازی جامعه هدف می‌توان ترسیم نمود و شاید به جرأت بتوان گفت برپایی نمایشگاه‌ها یکی از ارکان مهم مبادله اطلاعات و انتقال قابلیت‌های توریستی به‌شمار می‌آید زیرا اثرات و فوائد گوناگونی چون ایجاد فضای تعامل و گفتگو و… را بهتر فراهم می‌آورد.

بنابراین با توجه به جمیع جهات و با عنایت به پتانسیل موجود امید می‌رود که دست‌اندرکاران محترم با تفکر و اندیشه‌ای علمی و بهره‌گیری از خرد جمعی کارشناسان، تلاشی مضاعف برای بهره‌برداری از موقعیت موجود فراهم آورند، زیرا وضع کنونی به‌هیچ وجه شایسته و در شأن صنعت توریسم این دیار نیست و به‌هرجهت برای رسیدن به توسعه پایدار این صنعت باید عاقلانه عمل کرد و از افراد صاحب‌نظر، کارآمد و مطلع در امور استفاده کرد تا انشاءالله شاهد رشد و شکوفایی اقتصادی در این صنعت باشیم.

دکتر ناصر بهمنی – روانشناس و رییس شورای حزب اعتدال و توسعه استان فارس