تشنه در سرچشمه!/روایتی از غم نان برای زنان کهگیلویه+فیلم وعکس

ریواس جنوب/ طیبه سعادتی‌نیک/

چرخش چرخ هر کارخانه‌ای صدای زندگی را به صدا درمی‌آورد؛ چرا که افرادی را به کار مشغول می‌دارد و این تداوم اشتغال یعنی تداوم تأمین هزینه‌های زندگی نان‌اوران چندین خانواده.

اما در شهرستان کهگیلویه از وجود صنایع محروم است جهش تولید در بخش کشاورزی است که می‌تواند پای لنگ اقتصاد را درمان کند.

وجود ظرفیت‌های خوب در حوزه کشاورزی از جمله آب و زمین‌های مستعد فرصتی برای رونق این بخش است تا علاوه بر کمک به رونق تولید اشتغالزایی قابل وصفی برای جویندگان کار و فعالان این عرصه ایجاد شود.

با این حال دلایل بسیاری وجود دارد که باعث شده کشاورزی آنطور که سزاوار است رشد و توسعه نکند و دشت‌های حاصلخیز به سمت کویر شدن سوق داده شوند.

این شهرستان به لطف ظرفیت عظیم و خدادادی آبهای خروشان و دشت‌های حاصلخیز و طبیعت بکر به دیگران سرمایه می‌بخشد و خود سهمی ندارد، آبهای خروشان رودخانه‌ها به پایین دست سرازیر می‌شود تا آبادانی را نثار شهرهای همجوار کند.

*سایه کرونا بر سر زنان کارگر مزارع

حاصل آب‌های جاری مارون و کوثر که اجازه برداشت برای مصارف کشاورزی به شهرستان داده نمی‌شود میراثی ماندگار از کارگری زنان در دشت‌های آبادی است که به برکت مارون قطب کشاورزی شده‌اند.

زنان این دیار در برابر این همه بی‌مهری اما استوار و صبور و قانع و بی‌توقع‌اند از اینکه نانی برایشان فراهم شده شکرگزارند حتی اگر مجبور شوند از اذان صبح تا غروب آفتاب کمر خمر کنند  و حالا علاوه بر غم نان درد جان در سایه کرونا را هم می‌خرند.

*قصه کارگری در مزرعه‌های گوجه

روایت زنانی است که برای کسب درآمد به گوجه‌چینی در مزارع استان خوزستان روی می‌آورند زنان کارگر دهدشت و روستاهای اطراف صبح‌ها خروس خوان از خانه خارج می‌شوند قاعده کار این است که سرکارگرهایی دارند آنها را فراخوان می دهد محل گوجه چینی را مشخص می‌کند و با مینی‌بوسها و عده‌ای با تاکسی دربست خود را به مزارع لیشتر و اسلام آباد می‌رسانند تا کارگر روزمزد مزارعی شوند که به برکت آب مارون خروشان چنین محصول به بار می‌دهند.

بی‌بی گل‌زری یکی از همین زنان است، شوهرش به علت بیماری دیسک کمر مدت‌هاست خانه‌نشین شده و توان تأمین مایحتاج را ندارد. بار سنگین زندگی حالا بر دوش زن خانواده است و او را چند ماهی راهی کارگری می‌کند تا در کنار یارانه معیشت خانواده ۶ نفره خود را تأمین کند.

مرضیه از جمله دخترانی است که شرایط اقتصادی او را وادار به کارگری روزمزد کرده است، کارگر مغازه پوشاکی در بازار روز است که ایام محدودیت‌های کرونایی او را از کار بیکار کرده و برای جبران  درآمد به جمع گوجه‌چینان اضافه شده است. او می‌گوید اگر کار نکنم پولی برای تهیه جهیزیه حداقلی ندارم.

دشت‌های تشنه قصه پرغصه‌ هزاران هکتار از زمین‌های قابل کشت در شهرستان را روایت می کند که با وجود آب‌های فراوان در بی تدبیری به کویر می مانند.

این در حالی است که مسؤولان، نمایندگان ادوار گوناگون و همه کسانی که سال‌هاست بر صندلی‌های مدیریتی تکیه زده‌اند اگر برای آبیاری دشت‌های تشنه کاری می‌کردند زنان کارگر به جای گوجه‌چینی در اسلام‌آباد و لیشتر و …در صحرای کلاچو و دشت‌های دهدشت به کار مشغول می‌شدند.

رودخانه پرآب مارون و آبهای جاری دیشموک در حالی می خروشند و از شهرستان خارج می شود که زمین های این دیار در انتظار آب تشنه تدبیر مسؤولان گذشته و فعلی هستند.موضوعی که خشکسالی تنها نقش آفرین آن نبوده و کم کاری همه مسؤولان از دیرباز تاکنون جلوه‌گری بی آبی را دو چندان کرده است.

سال ۹۳ استاندار وقت استان در نشست کارگروه آب کشاورزی که با حضور نماینده وزارت نیرو برگزار شده بود از اجحاف در حق کهگیلویه در زمینه تخصیص حقابه مارون زبان گلایه گشوده بود.

خادمی در آن نشست اظهار داشت«به رغم اینکه سد کاملا در کهگیلویه قرار دارد و آب آن از سرشاخه‌های رودخانه‌ شهرستان تأمین می شود کمترین تخصیص در زمینه حقابه صورت نگرفته است.»

این در حالی است که عدل هاشمی پور سال ۹۶ از تخصیص ۳۴۹ میلیون متر مکعب آب از سد مارون خبر داده و گفته بود که از این میزان ۵۰ میلیون متر مکعب برای پروژه آبرسانی دهدشت غربی، ۵۰ مییلون متر مکعب به سایر پروژه ها از جمله پتروشیمی و مابقی جهت احداث سد در نظر گرفته شده است.

نماینده سابق کهگیلیویه در مجلس افزود: با وجود هجمه های سنگین از استان همجوار مجوز تخصیص آب بعد از ۸۱ جلسه کاری با مسؤولان در حالی اخذ شد که بسیاری معتقد بودند برداشت آب از بالادست امکانپذیر نیست.

با این حال عدل هاشمی پور که همواره در نطق‌های انتخاباتی و مصاحبه‌های خود تخصیص حقابه از مارون را شعار می داد بارها اعلام کرد ۳۴۹ میلیون متر مکعب حقابه از مارون که طی ۳۰ سال گذشته به فراموشی سپرده شده بود اخذ شد.

وی عدم تخصیص حقابه مارون و کوثر را اجحاف در حق جوانان جویای کار دانست و گفت: این بی‌توجهی‌ها سال‌هاست زنان ما را کارگر زمین‌های کشاورزی بهبهان و اطراف کرده است.

هاشمی‌پور همچنین بهمن ۹۸ در یکی از نطق‌های انتخاباتی خود گفت«اگر گفتم سد مارون آماده باش امروز این اقدامات صورت گرفت سال آینده می‌بینیم که صدها نفر در این سدها مشغول می شوند.»

یکی از راه‌های حیات کشاورزی استفاده از آب سدها و احداث سدهای جدید است تا بتوان از این رهگذر به رونق قطب کشاورزی و اشتغال شهرستان کمک کرد.

احداث سد آبریز(مارون۲) از دیگر وعده‌های مسؤولان برای رونق کشاورزی در کهگیلویه بود، طرحی که با گذشت چند سال و با وجد تعهدات پیمانکار مبنی بر اتمام مطالعات تا پایان سال ۹۸ معلوم نیست کی قرار است به سرانجام برسد.

مسؤولان همچنین ارتفاع این سد را ۱۵۰ متر به صورت آر سی سی اعلام کرده و گفتند که بر اساس تخصیص وزارت نیرو ۱۵۰ میلیون متر مکعب از این سد به دشت های دو شهرستان منتقل خواهد شد.

علیرضا اتابک نیز احداث این سد را باعث شکوفایی و توسعه بخش کشاورزی دانست.

فرماندار کهگیلویه گفت: آبیاری بیش از ۳۰ هزار هکتار از زمین های دو شهرستان از جمله مزایای احداث سد آبریز است.

حکمت الله نریمانی معتقد است پمپاژ آب از سد مارون به اراضی دیم کشاورزی حومه غربی (سوق چنگلوا,بوا )می‌تواند انقلابی دربخش کشاورزی مناطق یاد شده ایجاد نماید و قریب به پنج هزار و هکتار از اراضی زیر کشت زراعت آبی و باغات خواهد رفت.

مدیر جهاد کشاورزی کهگیلویه افزود: آبرسانی به این اراضی بیش از۱۵ هزار تن افزایش گندم نسبت به تولید حال در مناطق یاد شده ایجاد می‌کند که می‌تواند در همه فصول سال محصولات مختلف استراتژیک  ازجمله گندم،کلزا،ذرت،محصولات صیفی و سبزی کشت و زرع شود.

نریمانی با اشاره به اینکه تأمین آب در توسعه باغات نقش مهمی دارد، گفت: یکهزار هکتار زیر کشت انواع مرکبات،زیتون و انگور می‌رود.

این مسؤول ادامه داد:مقدمات لازم برای اجرای سیستم‌های نوین آبیاری درسطح ۲هزار هکتار ایجاد شده که در صورت تامین آب، جهاد کشاورزی همکاری‌های لازم جهت تامین منابع مالی و اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار( بارانی) را اجرایی خواهد کرد.

وی در خصوص اهمیت احداث سد آبریز در توسعه بخش کشاورزی گفت: احداث سد آبریز با هماهنگی هایی که با کارشناسان سد بعمل امده و بازدیدهای صورت گرفته میدانی سطحی معادل ۲۰ هزار هکتار از اراضی دشت کلاچو، اطراف دهدشت و اراضی شهرستان چرام را آبیاری خواهد کرد.

مدیر جهاد کشاورزی کهگیلویه تصریح کرد: احداث این سد ناجی خوبی برای اشتغال دربخش کشاورزی و افزایش بیش از ۶۰ هزار تن محصولات استراتیژیک گندم،ذرت و کلزا را در یک فصل زراعی در پی خواهد داشت.

حجت‌الاسلام سید محمد موحد در بازدید معاون وزیر نیرو از طرح مطالعاتی سد آبریز در جمع خبرنگاران اظهار داشت: یکی از راه‌های برون رفت کهگیلویه بزرگ و کشاورزی این حوزه احداث سد آبریز است که می تواند کمک بزرگی به این منطقه کند.

نماینده مردم کهگیلویه بزرگ گفت: این سد در مرحله کارشناسی است و کارهای اولیه انجام گرفته است انشاالله با همکاری وزارت نیرو و سازمان برنامه بودجه تا پایان سال جاری این پروژه اجرایی خواهد شد.

حجت‌الاسلام موحد پیش از این نیز در دیدار با کاظم خاوازی وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر ظرفیت‌های موجود در کهگیلویه عمده مشکل پروژه‌های جهاد کشاورزی کهگیلویه را نبود اعتبارات کافی اعلام کرده و گفته بود«پروژه انتقال آب به صحرای کلاچو می‌تواند بخش عظیمی از زمین‌های دیم این شهرستان را تحت آبیاری قرار دهد.»

بهروز مرادی در این بازدید اظهار داشت:مطالعات زمین شناسی سد آبریز انجام شده است امیدواریم مطالعات زیست محیطی این سد تا پایان سال جاری به اتمام برسد.

معاون وزیر نیرو عنوان کرد: امیدواریم با معماری اجرایی و طراحی مدلی که برای منابع مالی این سد در دست داریم با همکاری بانک ها بتوانیم بحث تامین مالی این سد را حل کنیم.

مرادی با بیان اینکه با اخذ مجوزهای زیست محیطی عملیات اجرایی این سد آغاز خواهد شد، ادامه داد: هنوز مبلغ برآوردی پروژه مشخص نیست،با توجه به مشارکت بخش عمومی و خصوصی و اینکه بتوانیم از منابع مالی بانک‌ها و بخش عمومی استفاده کنیم.

و حالا هزاران هکتار زمین قابل کشت در سطح شهرستان برای آبرسانی همت و اراده می‌طلبند تا ضمن رونق تولید و توسعه کشاورزی نان آور زنان، دختران و دیگر کارگران در دشت‌های کلاچو و دهدشت غربی شود.