یادداشت- به قلم رحیم بنام/ تفاوت نگاه اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان از دریچه ۹۰ دقیقه‌ای

به قلم رحیم بنام/
مسابقه فوتبال تیم‌های ایران و کره جنوبی در حالی برگزار شد که دو هفته مانده به این مسابقه فضای رسانه‌ای کشور مملو از واکنش‌های دوسویه به همزمانی مسابقه با شب عاشورای حسینی بود. واکنش‌هایی که به نوعی و به خوبی ترسیم کننده تمایز دو طیف فکری سیاسی غالب جامعه یعنی اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی هم بود. در واکنش‌های مثبت و منفی هر دو طیف به این قضیه “نگاه به مردم” محور بود و تفاوت‌های آشکاری بین این دو نگاه قابل ملاحظه است. حزب موتلفه اسلامی که یکی از ریشه‌ای ترین احزاب دایره‌ی اصول‌گرایی است در بیانه‌ی آکنده از پیشگویی خود آورده است: «بدیهی است که برگزاری این مسابقه پیامدهای سوء بسیار داشته و موجب حرمت‌شکنی این ایام خواهد شد، حتی اگر با تسهیلات لازم و با طرح قبلی برای تبدیل تهدید به فرصت صورت گیرد.»

آیت‌الله محمد یزدی از مطرح‌ترین چهره‌های اصول‌گرا خطاب به وزیر ورزش با تأکید بر اینکه اگر این برنامه را حذف کنید هر زیانی ببینید در برابر آن سودی که از احترام عاشورا به دست می‌آید، برابری می‌کند، از وی می‌خواهد که این مسابقه را تعطیل کند! درخواستی که با نامه‌ی علی مطهری، نماینده مردم تهران و عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی و یکی از کسانی که به شدت مورد غضب اصول‌گرایان است، پاسخ داده شد؛

«اینجانب جناب عالی را در مجموع یک روحانی عالم و روشنفکر می‌دانم ولی رویکردی مانند آنچه درباره مسابقه فوتبال ایران و کره جنوبی ابراز کردید برایم قابل هضم نیست و معتقدم عده‌ای را از دین گریزان می‌کند و انسان را به یاد اقدامات کلیسای کاتولیک در قرون وسطی می‌اندازد که منجر به گریز مردم اروپا از دین شد.»
علی مطهری در این نامه مردم را بی نیاز از امر و نهی دانست و نوشت: «فرضا مردم برای گلی که ایران به کره جنوبی بزند خوشحال شوند و عده‌ای ابراز شادی کنند آیا این امر به معنی خوشحالی و شادی برای شهادت امام حسین علیه السلام و هتک حرمت و اهانت به ساحت سیدالشهداست؟ علاوه بر این که مردم در چنین موقعیت‌هایی به خوبی می‌دانند که چگونه رفتار کنند و چندین  سال پیش شبیه این اتفاق برای مسابقه تیم استقلال تهران و دالیان چین افتاد و تماشاگران رفتار قابل ستایشی داشتند.»

منصور ارضی، مداح مشهور و اصول‌گرا، شب سوم محرم در مسجد ارگ در حین مداحی گفت: «بمیرند آنهایی که هر غلطی که بخواهند بر زبان جاری می‌کنند. از بس که حرام خورده‌اند، الان هم می‌خواهند شب تاسوعا جوان‌ها را بکشانند؛ میدان کربلا را رها کنید، بیایید میدان بازی! نقشه‌ها زیاد است. شما مردم باید بیدار باشید. شما هر کدام اعتراض کنید، آرام‌آرام می‌فهمند. دنبال درگیری هستند. اگر حزب‌الله خشمگین شود، همه‌شان را نابود می‌کند.»

حسین الله کرم دبیرکل حزب اصول‌گرای انصار حزب‌الله به همراه تنی چند از هواداران خود پس از نماز جمعه قبل از مسابقه تظاهرات کردند و خواستار لغو این مسابقه شدند. الله کرم در جمع معترضان گفت: «این مسابقه بسترساز حرمت شکنی عاشوراست و نگران تکرار عاشورای ۸۸ هستم.»

در مقابل مسعود پزشکیان، نایب اول مجلس دهم شورای اسلامی و چهره مطرح اصلاح‌‌طلب، واکنش قابل تاملی به برگزاری این مسابقه در شب عاشورا داشت و گفت: «ما می‌توانیم از فرصت برگزاری مسابقه فوتبال در ایران استفاه کنیم و اندیشه آزادیخواهی و ظلم ستیزی را گسترش دهیم یا اینکه مسابقه را تعطیل کنیم و در نتیجه گروهی که طرفدار ورزش هستند را ضد تفکر اسلامی کنیم و این به تصمیم خود ما وابسته است.»
وی در ادامه متذکرشد: «امر و نهی و بگیر و ببند هیچ مشکلی را حل نمی‌کند و اگر قرار است مردم را قانع کنیم، باید با استدلال با آن‌ها صحبت کنیم.»

واکنش‌ها متعدد بودند و حتی گستره آنها به نماز جمعه هم کشیده شد ولی با همه این واکنش‌ها، مسابقه در موعد مقرر فیفا، یعنی همان شب عاشورا برگزار شد. تحلیل فضای برگزاری مسابقه که در اغلب رسانه‌های داخلی و خارجی انعکاس یافت، فاصله‌ی نگاه به مردم در دو طیف فکری را آشکار می‌کند:

* هواداران حاضر در ورزشگاه پیش از شروع بازی به صورت خودجوش به انجام عزاداری مشغول بودند.

* حاضران در ورزشگاه پرچم های زیادی که شعارهای مذهبی بر روی آن نقش بسته به ورزشگاه آوردند که این پرچم ها در صورت گزارش ناظر بازی می تواند منجر به جریمه نقدی فدراسیون فوتبال ایران شود.

* پیش از آغاز بازی شعارهای مذهبی فراوانی توسط هواداران حاضر در ورزشگاه سرداده شد به گونه ای ورزشگاه آزادی را تبدیل به هیئت عزاداری ۸۰ هزار نفری کرد.

* حضور بازیکنان و کادر نیمکت نشین تیم ملی در ورزشگاه آزادی با تشویق های شدید هواداران حاضر و تکان دادن پرچم های کشورمان و پرچم هایی منقش به نام اباعبدالله (ع) روبرو شد.

* سه پرچم بزرگ تیم ملی کشورمان، لبیک یاحسین(ع) و یا ابوالفضل العباس(ع) در حین خواندن سرود ملی جلوه ویژه ای به ورزشگاه آزادی داده بود.

* هواداران حاضر در ورزشگاه لحظاتی پیش از آغاز بازی با شعارهای مذهبی خود بازیکنان را روحیه ای معنوی عازم بازی کردند.

همه‌ی کسانی که این مسابقه را دیدند شاهد رفتار در شان عاشورا از سوی هواداران بودند. ۸۰ هزار نفری که شاید اصلاً مجادلات دو طیف فکری را راجع به خود نه جایی شنیدند و نه جایی خواندند اما رفتاری از خود بروز دادند که نشانگر عمق ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت بود.

رفتاری که بر تفکر معتقد به لزوم مهار مردم خط بطلان کشید و آبکی بودن پیش‌گویی آنها را نمایان کرد. در مقابل، رفتار مردم تاییدی بود بر تفکر کسانی که برای مردم کرامت قائل‎‌هستند و معتقدند مردم حد و مرز خود را خود تعیین می‌کنند و خود هم ضامن اجرایی برای رعایت این حد و حدود هستند.

روزی که ورزشگاه آزادی تهران در یک مسابقه حساس و پر از هیجان تبدیل به کلاس درس فرهنگی برای تمام علاقمندان به ورزش و بینندگان آن در هر گوشه و کنار از این کره خاکی شده بود؛ روز آشکار شدن تفاوت عمیق دو طیف فکری اصلح‌طلب و اصول‌گرا در نگاه به مردم و کرامت آنان نیز بود…