در گفت‌وگو با بانوی موفق در حوزه تولید در استان فارس؛ تنها ۵ درصد از عسل تولیدی کشور طبیعی و سالم است/ مشکل اصلی تولید، بیشتر قوانین ادارات خود ماست؛ نه تحریم/ برای یک نامه‌ی یک‌روزه، دو ماه معطل شدیم/ پیشنهاد چین را برای تولید عسل در خارج از ایران رد کرده‌ایم

لطفا خودتون را معرفی کنید و توضیح دهید ایده کار تولید عسل از کجا به ذهن شما رسید؟

فرح‌بخش: ریحانه فرح بخش هستم دارای مدرک کاردانی رادیولوژی و دکترای تغذیه، متاهل و فاقد فرزند. باتوجه به تعبیر قرآن، عسل چیزی هست که اگر به صورت صحیح تولید شود، می‌تواند در بحث سلامت نیز مؤثر باشد. حدود سال ۹۲ اوایلی که مقام معظم رهبری مبحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند و بر روی بحث سلامت تاکید کردند، از همان زمان تصمیم به انجام این کار گرفتیم.

بازار عسل به صورتی کنونی برای مردم قابل اعتماد نیست چراکه اغلب زنبور با استفاده از شکر تغذیه شده است علاوه بر آن در فرهنگ عمومی مردم مصرف مداوم عسل با توجه به اینکه جزء غذای‌های قرآنی هم است، وجود ندارد.

 براساس تحقیقاتی که تیم ما انجام داده است،  ۹۸ درصد از مردم کشور مصرف مرغ دارند که مصرف فوق‌العاده بالایی است با وجود اینکه مرغ جزء غذاهای تاکید شده در قرآن نیست ولی عسل حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مردم کشور استفاده می‌کنند. آمار دیگری هم وجود دارد در مورد سلامت عسل در کشور که حدود ۷۰ درصد آنها عسل طبیعی نیستند و از ۳۰ درصد باقی مانده حدود ۲۵ درصد با شکر تغذیه می‌شود پس تنها حدود ۵ درصد عسل تولیدی طبیعی و سالم است.

این ۵ درصد عسل طبیعی و سالم در کدام مناطق تولید می‌شوند؟

فرح‌بخش: این آمار مربوط به اتحادیه زنبورداران کل کشور است اما اطلاعات دقیقی از محل تولید آنها نیست ولی شهرهای که در تولید عسل معروف‌تر هستند تقلب بیشتری در آنها صورت می‌گیرد.

ایده راه‌اندازی این کار از خودتان بوده و یا به صورت هم‌فکری گروهی بوده است؟

فرح‌بخش: ما یک مجموعه بیست نفره از اعضا فعال بسیج دانشجویی هستیم که فارغ التحصیلان رشته کشاورزی دانشگاه شیراز بودیم و باهم کار را شروع کردیم که تمام سرمایه‌گذاری برای شروع این کار از من بود.

حدود ۱۵۰ میلیون هزینه اولیه بود که صرف خرید کندوها و حمل ونقل و غیره شد، در خرید کندو یک آشنا داشتیم که در این زمینه تجربه خوبی داشتند و مهارت کافی در نگهداری از کندوها را به ما آموزش دادند.

در چه محل‌هایی کندوها را نگهداری می‌کنید؟

فرح‌بخش: نخستین بار در باغ‌های مرکبات داراب بود که چون به آنها شکر نمی‌دادیم، کندوها را توسط کارگران مطمئن در اصفهان و کوه‌های بینالود مشهد به خاطر وجود گیاه اسطوخودوس و میناب جابه‌جا می‌کردیم و یک دوره نیز آنها را شمال بردیم که مناسب نبود و پشیمان شدیم.

در ابتدا اشتغال‌زایی برای چند نفر ایجاد شد؟

فرح‌بخش: برای کل کار حدود ۲۰ کارگر ثابت و ۵۰ کارگر فصلی داشتیم که کارگران ثابت ماهیانه به طور متوسط بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تومان و کارگران فصلی که فقط در زمان برداشت حضور داشتند، روزانه ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان حقوق می‌گرفتند.

چه کسی کار در حوزه عسل را به شما پیشنهاد کرد و مشاورتان در این کار چه کسی بود؟

فرح‌بخش: من و خانواده‌ام سابقه کار اقتصادی در زمینه‌های مرغ‌داری و شرکت قایق‌سازی داریم. این تجارب خانوادگی سبب تشویق من در این زمینه و انتخاب کار  شد. تولید عسل کاری کم ضرر است چراکه عسل تاریخ انقضا ندارد و می‌شود آن را ذخیره کرد ولی در زمینه مرغ نمی‌شود این کار را کرد؛ در واقع در بازار مرغ در لحظه یا برنده هستی یا بازنده.

در فرایند عسل سالم و طبیعی چه مراحلی را گذارندید؟

فرح‌بخش: ما در فرآیند تولید عسل چند تغییر اساسی دادیم اول اینکه زنبورهایی که در بازار از آنها استفاده می‌کنند زنبورهایی هستند که از نظر ژنتیکی تغییر کردند اما ما از زنبورهای بومی ایرانی که تولیدکننده عسل‌های کاملاً سالم هستند، استفاده کردیم. دوم نیز تغذیه از شکر را حذف کردیم به طور معمول در بازار به هر ۱۰۰۰ کندو، ۱۰ تن شکر می‌دهند و ۱۵ تن عسل برداشت می‌کنند ولی ما با حذف شکر توانستیم تناژ تولید را حفظ کنیم. برداشت اولیه در سال ۹۲  پنج تن بود که مناسب بود ولی هزینه تولید آن گران شده بود.

بازار فروش چگونه بود؟

فرح بخش: به دلیل بالا بودن قیمت سخت فروخته می‌شد و مردم توانایی تشخیص عسل را نداشتند. ما زمانی را در نمایشگاه‌های مختلف برای تشخیص عسل خوب به مردم و زمانی را نیز برای شناسایی کیفیت محصولمان گذاشتیم که در مجموع سال اول را به سختی عسل‌ها را فروختیم ولی در سال دوم این مشکل حل شد.

یکی دیگر از راه‌های معرفی محصولمان تشکیل یک حلقه‌های اشتراک با استفاده از آشنایان و اقوام خود و دوستانمان بود.

درباره ادامه کار و مشکلات پیش‌رو مقداری توضیح دهید؟

فرح‌بخش: سال اول توانستیم همان میزان هزینه‌ای را که سرمایه‌گذاری کردیم، بدست بیاوریم. در سال دوم با همان روش تولید، توانستیم ۱۸ تن برداشت کنیم که با دو مشکل روبه‎رو شدیم؛ اول اینکه پیش‌بینی این میزان تولید را نکرده  بودیم و دوم بازار فروش برای این مقدار تولید را نداشتیم که در نهایت این مشکلات باعث شد هزینه‌های جدیدی به وجود بیاید و حدود ۴۰ میلیون بدهکار شدیم که در این زمینه از یکی از ارگان‌ها وام ۳۰ میلیونی گرفتیم.

در سال سوم به دلیل تولید تناژ بالا باتوجه به تجربه‌هایی که به دست آورده بودیم، تصمیم گرفتیم که وارد فاز صنعت بشویم. در این سال ما علاوه بر عسل، دمنوش‌های گیاهی هم داشتیم. دمنوش‌های گیاهی توسط شخص دیگری تولید می‌شد که به دلیل تازه کار بودن ایشان تصمیم به همکاری و سرمایه‌گذاری در این زمینه گرفتیم که در این شراکت ایشان نتوانستند از لحاظ مالی ادامه بدهند و بعد از آن انحصار تولید این محصول دراختیار ما قرار گرفت.

تا سال ۹۴ پیگیر پروانه بهره‌برداری دمنوش و عرقیجات بودیم که در همان سال پروانه بهره‌برداری را گرفتیم. در آن سال به دلیل ضرر مالی که در سال ۹۳ کرده بودیم به مشکل مالی برخوردیم و مجبور شدیم در مکانی اجاره‌ای به کار خود ادامه بدهیم.

چه برنامه‌ای برای آینده دارید؟

فرح‌بخش: درسال ۹۵ همزمان با کار تولید، در حال ساخت سوله و کارخانه‌ای هستیم که در آینده وارد خط تولید می‌شود. زمانی که کارخانه راه‌اندازی بشود، دارای چند خط تولید شامل چای کیسه‌ای و لیوان چای‌دار با استفاده از گیاهان دارویی، عصاره، اسانس، عرقیجات، بسته‌بندی عسل و فرآورده عسل هستیم.

اشتغال‌زایی کارخانه در حال ساخت برای چه تعداد است؟

فرح‌بخش: ۳۰ نفر به عنوان نیروی داخلی و حدود ۳۰۰ نفر می‌توانند بیرون از کارخانه مواد اولیه تولید کنند و ما از آنها خریداری کنیم. در قسمت ناوگان حمل و نقل به شرکت‌های پخش بستگی دارد.

مشکلات و موانع موجود در این کار چیست؟

فرح‌بخش: نخستین مشکل همان اداره‌ها و سازمان‌ها هستند به این دلیل که برخی از قوانین اداره‌های داخلی ایران به ضرر تولیدکننده داخلی است و وضعیت اداره‌ها به هم‌ریخته است به عنوان مثال ما برای گرفتن مجوز کشیدن لوله گاز به مرغداری همسرم تنها به یک نامه نیاز بود که حداکثر یک روز زمان می‌برد ولی به دلیل بی‌نظمی و عدم حضور کارشناس‌ها دو ماه زمان برد که در این زمان همسرم ۱۲۰ میلیون تومان ضرر کرد و تا مرز ورشکستگی پیش رفت.

مشکلات کار تولید به تحریم‌های موجود مربوط نمی‌شود و تحریم در آنها اثر ندارد، برای کمک به تولید حداقل باید قوانین اداره‌ها تغییر کند به عنوان مثال برای یک تولیدکننده مشخص کنند که برای رسیدگی به کارهای اداری به یک سازمان مراجعه کند و افراد مربوط به هر خط تولید در یک مکان باشند.

ما از کشورهایی مثل گرجستان، سوئد، چین و غیره پیشنهادهایی داشتیم و به ما گفتند که تمام زیرساخت‌ها را برایمان تأمین می‌کنند که ما محصولمان را در آنجا تولید کنیم و حتی اگر خواستیم محصولاتمان را وارد ایران کنیم.

گفت‌وگو از فرزانه فاضلی

انتهای پیام/ د