- کد خبر : 151182
چاپ این مطلب «ریواس»
هر هفته، معرفی یک نقطه گردشگری در فارس/ معرفی بهشت استان فارس «روستای زیبای قلات»
پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/
پایگاه خبری تحلیلی ریواس جنوب هر هفته شما را با یکی از جاذبه‌های گردشگری زیبای استان فارس آشنا می‌کند؛
این هفته به توصیف روستای زیبای «قلات» می‌پردازیم که به بهشت استان فارس معروف است.
اغلب گردشگرانی که به شهر زیبای شیراز سفر می‌کنند همواره به سمت جاذبه‌های بی‌نظیر آن مانند آرامگاه سعدی، حافظیه، بازار وکیل، شاهچراغ، باغ ارم، ارگ کریم‌خان، مسجد نصیر المک و تخت جمشید رفته و از آن‌ها دیدن می‌کنند؛ غافل از آنکه در ۳۶ کیلومتری شمال غربی شیراز روستایی به نام قلات وجود دارد که گویی یک تکه از بهشت روی زمین است! روستای قلات، منطقه‌ای بکر است که از آرامش مثال زدنی و آب و هوایی بسیار عالی برخوردار است. در ادامه با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به معرفی روستای قلات در استان فارس بپردازیم:
کلیات
قلات، نام یک روستای ییلاقی از توابع بخش مرکزی شهرستان شیراز در ۳۶ کیلومتری شمال غرب شهر شیراز است و در منطقه‌ای کوهپایه‌ای در کنار چشمه‌ای زیبا و در انبوهی از درختان و باغ‌های سرسبز قرار دارد و از مقاصد و جاذبه‌های گردشگری استان فارس محسوب می‌شود.
قلات، روستایی از توابع دهستان دراک، بخش مرکزی شهرستان شیراز، شهرستان شیراز در استان فارس ایران است.
جمعیت این روستا در سرشماری سال ۱۳۹۵، ۳۹۵۳ نفر بوده است.
قلات با مختصات جغرافیایی ۵۲ درجه و ۱۹ دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی در ارتفاع ۲,۰۶۵ متری از سطح دریا قرار دارد.
این روستای ییلاقی با خانه‌های پلکانی در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ به‌عنوان نخستین بافت روستایی تاریخی طبیعی استان فارس در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای قلات، یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی استان فارس است که با آب و هوایی دلپذیر و خنک، حتی در فصول گرم سال، میزبان گردشگران بسیاری است.
این روستای ییلاقی با مسیر سنگفرش شده، خانه‌های پلکانی در دامنه کوه، درختان سرسبز، طبیعت بی‌نظیر، چشمه‌های آب سرازیر از دل کوه، دره عمیق و جاذبه‌های تاریخی در همان لحظه اول، چشم شما را به خود خیره خواهد کرد.
مردم این روستا با زندگی نیمه‌سنتی به کشاورزی، دامداری و باغداری و بعضی‌ها به کسب‌وکار و حرفه‌ی گیوه‌بافی مشغول هستند.
گویش مردم این روستا بازمانده‌ی فارسی میانه‌ی جنوب غربی است.
باغ‌های سرسبز، طبیعت بی نظیر، چشمه‌های آب سرازیر از دل کوه‌ها، دره عمیق، درختان چندین هزار ساله و مفرح بودن آب و هوای قلات چشم هر ببیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. وجود درختان کهن‌سال قلات، گواه قدمت هزاران ساله این روستاست. بافت مسکونی این روستای کوهستانی متمرکز بوده، خانه‌های روستای قلات غالباً از، سنگ، گچ و چوب، ساخته شده‌است.
در این روستا بناهایی وجود دارد که قابل ضبط و حفظ می‌باشد؛ از جمله کلیسایی به نام کلیسای تجلیل مسیح است که توسط میسیونرهای مذهبی بین دو جنگ جهانی اول و دوم ایجاد شده که دیوار خارجی آن در شرف تخریب است. از آثار به‌جامانده‌ی دیگر حمامی است که پیرمردان قدیمی معتقدند سعدی در آن استحمام کرده که آن هم در آستانه‌ی خراب شدن است!
روستای قلات در نزدیکی کوه قلات (کوه سرخ) قرار گرفته است. این کوه مانند یک دیوار بزرگ از جهات جنوب، شرق و غرب روستا را در برگرفته است و روستا فقط از قسمت شمال قابلیت دسترسی دارد.
رودخانه قره آغاج نیز که از ارتفاعات کوه تاسک سرچشمه می‌گیرد و تا پایین دست را سیراب می‌کند، جلوه‌ای زیبا به روستای قلات بخشیده است.
قلات نسبت به وسعت خود آثار باستانی و جاذبه‌های جالبی دارد که به آن‌ها خواهیم پرداخت، اما ویژگی منحصربه‌فرد قلات شیراز این است که یک فضای ارگانیک بسیار زیبا و تجربه گردش در یک طبیعت فوق‌العاده را برای شما رقم می‌زند. گفته می‌شود تا وقتی به نزدیکی روستای قلات نرسیده باشید، نمی‌توانید به تمامی زیبایی‌های روستای قلات پی‌ببرید؛ از چشمه‌های سرازیر شده از کوه‌ها تا دره‌ای عمیق و خنک که در گرم‌ترین زمان سال لرزه بر اندام هر فردی می‌اندازند.
قدمت روستای قلات
قدمت روستای زیبای قلات، با وجود درختان کهن‌سال به بیش از هزار سال قبل برمی‌گردد.
این روستا همواره تحت حاکمیت دالین بوده است.
قلات با طبیعت سرسبز، چشمه‌های زیبا و آب و هوای خنک، زمانی تفرجگاه پادشاهان ایران کهن بود و هم‌اکنون نیز گردشگران زیادی در طوال سال از آن دیدن می‌کنند.
روستای قلات در گذشته به نام «کلات» شناخته می‌شد.
در فرهنگ عمید، کلات به‌معنای ده یا قلعه‌ای است که روی کوه ساخته شده باشد.
گفته می‌شود که یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری قلات، مسائل امنیتی دفاعی بوده است؛ زیرا از قدیم این روستا در سر راه کوچ ایل‌ها و عشایر منطقه قرار داشت و در این منطقه درگیری‌ها و نزاع‌های بسیاری پیش می‌آمد. در ضمن، وجود رودخانه و چشمه‌سارهای فراوان و موقعیت خاص دفاعی و امنیتی را می‌توان از دیگر عوامل شکل‌گیری روستا به حساب آورد.
روستای قلات از دو بخش بافت جدید و بافت قدیم تشکیل شده است. بافت جدید در ابتدای روستای قلات قرار دارد. پس از عبور از این بخش و خیابان قزل ارسلان به بافت قدیمی قلات می‌رسید؛ بخشی که با معبری پهن و سنگفرش شده شما را به تماشای معماری منحصربه‌فرد استادان برجسته هدایت می‌کند.
روستای قلات در ناحیه کوهستانی قرار دارد و خانه‌های آن به‌صورت پلکانی ساخته شده‌اند؛ خانه‌هایی یک یا دو طبقه با سقفی مسطح. جالب است بدانید که زمانی که در فاصله یک کیلومتری روستای قلات هستید، خانه‌های پلکانی به‌خوبی قابل‌مشاهده نیستند؛ زیرا درختان بلند، آن‌ها را در بر گرفته‌اند.
در ساخت خانه‌های بافت قدیم از مصالحی چون سنگ، خشت، گل، گچ و چوب استفاده شده است؛ در حالی که خانه‌های بافت جدید با سنگ، سیمان، آهن و آجر ساخته شده‌اند و چند طبقه هستند.
معماری روستای قلات و قرارگیری خانه‌ها در کوچه‌های پرپیج و خم با جویبارهای زلال جاری و باغ‌های سرسبز، این منطقه را تبدیل به یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری اطراف شیراز کرده است.
در اطراف رودخانه‌های این روستا نیز گل‌های وحشی و گیاهان دارویی بومادران، گل ختمی، پرسیاوشان، ریواس، کنگر، آویشن کوهی، پونه و مرزه، بادام کوهی یا بارشیک، کاکوتی، گیاه گاوزبان و جاشیر می‌رویند و رنگ و بوی متفاوتی به این منطقه بخشیده‌اند.
روستای قلات از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است که در میان آن‌ها می‌توان به مسجد، کافه، رستوران و سفره خانه، نانوایی، درمانگاه، فروشگاه و پارکینگ اشاره کرد.
روستای قلات روی گوگل‌مپ
مسیر دسترسی به روستای قلات استان فارس
قلات در کنار چشمه‌ای زیبا و در میان انبوهی از درختان و باغ‌های سرسبز در جاده یاسوج – شیراز واقع شده است و برای رسیدن به آن از مرکز شهر شیراز، حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه راه دارید. روستای قلات با تهران نیز حدود ۹۴۰ کیلومتر فاصله دارد.
برای دسترسی به روستای قلات در ابتدا به شهر شیراز بروید و از آنجا وارد جاده شیراز به سپیدان (اردکان) شوید. پس از حدود ۲۵ کیومتر رانندگی به تابلوی روستای قلات و زیرگذر آن خواهید رسید. بهتر است بدانید که جاده آسفالته منتهی به روستای قلات از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست؛ اما مسیر داخل روستا سنگفرش شده است و شما می‌توانید تا اواسط روستا را با ماشین خود بروید. ماشین خود را پارک کنید و از وسط روستا، ادامه مسیر را پیاده بروید. روستای قلات شیراز در طبیعتی بکر و در دامنه کوه قرار دارد و برای گشت و گذار در آن باید مسیر نسبتا باریک و طولانی با سربالایی را طی کنید.
یک مسیر دیگر هم برای رسیدن به قلات شیراز وجود دارد که از سمت رود خشک و دره مارون به‌سمت روستا می‌رود. ورودی این جاده در انتهای بلوار آفرینش شهرک حافظ واقع شده است. جاده قدیمی قلات از مسیر تپه ماهور می‌گذرد و مسیری کوهستانی و پر و پیچ‌وخم است که تجربه بهتری را به نسبت اتوبان در اختیار شما قرار می‌دهد. البته اگر در فصل تابستان به قلات می‌روید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که مسیر جاده قدیمی را در پیش نگیرید؛ زیرا ممکن است به‌علت گرمای زیاد، برای خودروی شما مشکلی پیش بیاید.
جاهای دیدنی روستای قلات استان فارس
- قلعه قلات (قلعه قزل ارسلان)
خرابه‌های قلعه قلات شیراز که با نام قلعه قزل ارسلان نیز مشهور است، در بالای کوه قلات قرار دارد. به گفته اهالی روستا، این قلعه متعلق به اتابکان فارس بوده است. برج و باروهای قلعه قلات شیراز در دوره سلجوقیان بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است و به همین دلیل، این مکان به قلعه قزل ارسلان معروف شده است. قلعه قزل ارسلان در کنار موزه مردم‌شناسی و کلیسای قلات قرار دارد. سعدی درباره این قلعه گفته است:
قزل ارسلان قلعه‌ای سخت داشت
که گردن به الوند بر می‌فراشت
همچنین، در برخی منابع نیز درباره قلعه قزل ارسلان آمده است:
در ارتفاعات کوه قلات، آثار به‌جامانده از گچ و سنگ و ساروج نشان از تمدنی قدیمی دارد که در واقع یکی از قلات‌های قدیمی است که قدمت آن به دوره هخامنشیان و اشکانیان برمی‌گردد و چون در دوره سلجوقیان برج و باروهای آن بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفته به قلعه قزل ارسلان معروف شده است.
- کلیسای قلات
بناهای تاریخی و ارزشمندی در روستای قلات شیراز قرار دارند که متاسفانه به‌دلیل بی توجهی مسئولان در آستانه تخریب و نابودی قرار دارند. یکی از این بناها، کلیسای تجلیل مسیح قلات با قدمتی از جنگ جهانی اول (پهلوی اول) است. این کلیسا با ساختاری سنگی در یکی از کوچه‌های آرام روستا در میان درختان سر به‌فلک کشیده قرار دارد. کلیسای تجلیل مسیح قلات در تاریخ دوم آبان ۱۳۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. به گفته برخی مورخان، این کلیسا توسط مبلغان مذهبی بین دو جنگ جهانی اول و دوم برای مسیحیان ساکن روستا ساخته شده است و بازدید از آن در سفر به قلات توصیه می‌شود.
- موزه قلات
خانه موزه قلات با بافت و معماری سنتی در کوچه باغ اسرارآمیز قلات قرار دارد. این خانه که قدمت آن به سالیان دور برمی‌گردد، به همت رامین باقی، جوان هنرمند قلاتی، تبدیل به خانه موزه روستایی قلات شده است و گردشگران ایرانی و خارجی بسیاری را به‌سمت خود جذب می‌کند. رامین باقی، دانش‌آموخته رشته موسیقی است و ساکسیفون و چند ساز دیگر را به‌خوبی می‌نوازد. بازدید از این موزه رایگان است. پس از ورود به خانه موزه قلات و عبور از چند پله سنگی و بلند با انبوهی از سازها و اشیای کهن ثبت شده در میراث فرهنگی استان فارس در چهار اتاق تو در تو روبه‌رو خواهید شد. بازدیدکنندگان این موزه می‌توانند از سازهای موجود در خانه استفاده کنند و با آن‌ها بنوازند. دوربین‌ها، رادیوهایی قدیمی، سکه‌ها و اسکناس‌ها و ابزار آلات گیوه‌دوزی (شغل اصلی اهالی قلات) نیز در خانه موزه غلات به نمایش گذاشته شده‌اند تا قدمت ۲۵۰۰ ساله این روستا را به رخ بیننده بکشند. فضای نیمه تاریک و مسحورکننده این خانه موزه، بیننده را به سفری به گذشته دعوت می‌کند.
رامین باقی، مالک این موزه به شیوه‌ای متفاوت از مهمانان خود پذیرایی می‌کند. او با عشقی وصف‌نشدنی، تمام این خانه موزه را به شما نشان می‌دهد. جالب است بدانید که موزیسین‌های مطرح اروپایی نیز به بازدید از این خانه موزه می‌آیند و با بداهه نوازی‌های خود، مخاطبان را سر شوق می‌آورند. یک نکته قابل‌توجه دیگر درباره این خانه موزه، همکاری اهالی روستا با صاحب موزه است. آن‌ها به‌محض پیدا کردن اشیای قدیمی و عتیقه، آن را به رامین معرفی می‌کنند. یکی از اتاق‌های خانه موزه قلات نیز به نقاشی‌های رامین باقی اختصاص دارد و شما می‌توانید پس از تماشای اشیای تاریخی به بازدید از این آثار هنری نیز بروید.
- حمام قدیمی
حمام قدیمی قلات، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی این روستا است که پیران و ریش سپیدان روستا باور دارند زمانی سعدی در آن حمام کرده است. متاسفانه این حمام نیز مانند دیگر آثار تاریخی قلات در سایه بی‌توجهی مسئولان در حال تخریب شدن است.
- آبشارهای قلات
در دامنه کوه سرخ و در حاشیه روستای قلات، سه آبشار زیبای طبیعی وجود دارد که دو آبشار، مسیر دسترسی آسان‌تری دارند. کوچک‌ترین آبشار در فاصله کمتر از دو کیلومتری بافت قدیمی قلات قرار دارد.
تفرجگاه‌های معروف روستای قلات
- یکی از تفرجگاه‌های معروف روستای قلات تفرجگاه شب شتری در کنار رودخانه شب شتری است که با طبیعتی سرسبز، یکی از مکان‌های محبوب گردشگران به شمار می‌آید. پارک و تنگه شب شتری حدود ۲٫۵ کیلومتر با بافت قدیمی روستای قلات فاصله دارد.
شما در این منطقه می‌توانید انواع گل‌های وحشی و گیاهان دارویی را ببینید و از آب و هوای دلپذیر لذت ببرید.
پس از عبور از تفریحگاه شب شتری در ارتفاعات کوه قلات به تنگه‌ای با شیب ملایم می‌رسید که می‌توانید از آن بالا بروید و با جاذبه‌های کمتر شناخته شده این منطقه در هر قدم مانند رودخانه چشمه انجیری آشنا شوید. - پاچنار، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری روستای قلات است.
پاچنار در واقع چهار درخت چنار کنار هم است که اهالی روستا در روزهای عاشورا و تاسوعا در کنار آن‌ها آتش روشن می‌کنند. - از دیگر جاذبه‌های روستای قلات می‌توان به مسجد بافت قدیم با قدمتی از ۲۵۰ سال قبل، مسجد تک مناره، امامزاده آقام پینو، بازار قدیمی سنگفرش شده، گورستان قلات با حکاکی و حجاری‌های قدیمی و سنگی، منازل مسکونی قدیمی، آسیاب‌های آبی و غرفه صنایع دستی اشاره کرد.
بهترین فصل سفر به قلات
سفر به قلات شیراز در تمام فصول سال میسر است؛ اما بهترین زمان سفر از نظر اغلب گردشگران، فصل بهار و تابستان است. روستای قلات در منطقه سردسیر و ییلاقی قرار دارد و به همین دلیل با آب و هوایی خنک و دلپذیر در بهار و تابستان از شما میزبانی می‌کند.
برخی از گردشگران، فصل پاییز را برای سفر به قلات انتخاب می‌کنند؛ فصلی که با زیبایی‌های خود، شما را در هر مکانی از جهان متحیر خواهد کرد. زمستان‌های سرد قلات نیز بسیار زیبا است؛ فقط توجه داشته باشید که برای سفر در این زمان از سال، حتما کفش مناسب به‌همراه داشته باشید و درمسیرهای سربالایی و پلکانی روستا مراقب باشید.
امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از سفر کردن به این روستای بکر لذت ببرید.
برای آشنایی بیشتر با مناطق گردشگری موجود در شهر شیراز و استان فارس همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.
چنانچه تجربه سفر به روستای قلات استان فارس را دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.
