پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/

پایگاه خبری تحلیلی ریواس جنوب هر هفته شما را با یکی از جاذبه‌های گردشگری زیبای استان فارس آشنا می‌کند؛
این هفته به توصیف و معرفی «منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور» در استان فارس، می‌پردازیم.

منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور نمونه‌ای برجسته از مظاهر طبیعت ایران است که دارای مناظر منحصربه‌فرد و نادری از نظر زیبایی و تاریخی همراه با تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری است که تا حدی بکر و دست نخورده باقی مانده و به لطف تنوع جغرافیایی و اقلیمی سرشار از زیبایی‌های شگفت‌انگیزی می‌باشد.

پارک ملی قطرویه در استان فارس و شهرستان نی ریز قرار دارد. این پارک با وسعت ۳۱۰۰۰ هکتاری خود در شرق شهرستان بزرگ نی‌ریز و در مرز استان فارس با استان پهناور کرمان قرار گرفته است. پارک ملی قطرویه که با نام منطقه حفاظت شده بهرام گور نیز شناخته می شود، یکی از مهم‌ترین زیستگاه های گور خر ایرانی است.

در ادامه، با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به معرفی منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور در استان فارس بپردازیم:

گونه‌ی جانوری منطقه حفاظت شده بهرام‌گور

گونه‌ی جانوری منطقه حفاظت شده بهرام‌گور

مقدمه‌ای بر منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور و پارک ملی قطرویه

  • منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور نمونه‌ای برجسته از مظاهر طبیعت ایران است که دارای مناظر منحصربه‌فرد و نادری از نظر زیبایی و تاریخی همراه با تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری است که تا حدی بکر و دست نخورده باقی مانده و به لطف تنوع جغرافیایی و اقلیمی سرشار از زیبایی‌های شگفت‌انگیزی می‌باشد که در ادامه به شرح مختصری از آن می‌پردازیم.
  • این محدوده که قبلاً بصورت منطقه‌ی آزاد کنترل می‌شد، در سال ۱۳۵۱ با عنوان منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور تحت کنترل اداره کل حفاظت محیط زیست فارس قرار گرفت که به جهت غنای زیستی به‌ویژه گورخر آسیایی که نام خود را از نام یکی از پادشاهان ساسانی ایران به نام بهرام گور که علاقه‌ی فراوانی به شکار گور داشته، گرفته است. در نزدیکی یکی از روستاهای منطقه نیز بقایای یک اقامتگاه خشتی به چشم می خورد که مردم بومی معتقدند استراحتگاه بهرام گور بوده است همین دلیل سبب شده تا این منطقه با نام منطقه حفاظت شده بهرام گور نیز شناخته شود.
  • پارک ملی قطرویه در استان فارس و شهرستان نی‌ریز قرار دارد. این پارک با وسعت ۳۱۰۰۰ هکتاری خود در شرق شهرستان بزرگ نی‌ریز و در مرز استان فارس با استان پهناور کرمان قرار گرفته است. پارک ملی قطرویه که با نام منطقه حفاظت شده بهرام گور نیز شناخته می شود یکی از مهم ترین زیستگاه های گور خر ایرانی است. در آغاز چیزی در حدود بیش از ۳۵۰ راس گورخر در این منطقه حفاظت شده زندگی می کردند و هم اکنون تمام گورخرها مجهز به ردیاب هستند. این منطقه از روزگاران قدیم محل زندگی گورخر ایرانی بوده است و بر اساس روایت ها و داستان های تاریخی بهرام گور پادشاه ساسانی در این منطقه به شکار گورخر می پرداخته است. منطقه حفاظت شده بهرام گور هم با وسعت تقریبی ۳۷۰۰۰ هکتار در مجاورت پارک ملی قطرویه قرار دارد.
  • در پارک ملی قطرویه علاوه بر حضور گورخر آسیایی گاهی شاهد حضور یوزپلنگ ها، کاراکال، هوبره و زاغ بور نیز هستیم که بر اهمیت زیست محیطی این منطقه می افزاید. بنه، بادام، کیکم، تنگرس، درمنه، گون، آویشن، کاکوتی، زیره، جاشیز، خاکشیر و غیره از جمله پوشش‌های گیاهای موجود دراین پارک ملی است. پوشش گیاهی این منطقه بر اثر عواملی همچون چرای بیش از حد دام ها و خشکسالی های مکرر دچار مشکلات عدیده ای شده است و نیازمند توجهات بیشتر است.
  • پارک ملی قطرویه دارای ۵ چشمه آب است که آب مورد نیاز جانداران و گیاهان موجود در قطرویه را تأمین می‌کند؛ اما، خشکسالی‌های استان فارس سبب کم آب شدن این چشمه‌ها شده به طوری که سازمان‌های مربوطه با تانکرهای آب کار انتقال آب به آبشخورهای این منطقه را انجام می‌دادند. هم اکنون با مراقبت‌های صورت گرفته از این گونه در آستانه انقراض چیزی در حدود ۱۰۰۰ راس گورخر ایرانی که زیر مجموعه‌ای از گورخر آسیایی است در این منطقه یافت می‌شود. پارک ملی قطرویه در ۵۰ کیلومتری شرق نی‌ریز و در ۲۶ کیلومتری شهر شیراز قرار گرفته و از سال ۱۳۵۱ ه.ش. به عنوان پارک ملی معرفی شده است.

موقعیت جغرافیایی و معرفی منطقه‌ی حفاظت شده بهرام گور

  • منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق استان فارس با موقعیت جغرافیایی ۲۹ تا ۴۳/۲۹ عرض شمالی و۲۱/۵۴ تا ۲۱/۵۲ طول شرقی واقع شده و در مثلث بین سه شهر نی‌ریز در شمال شرق در فاصله ۲۵ کیلومتری نی‌ریز و شهر مشکان در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی و ۵ کیلومتری غرب شهر قطرویه واقع شده است. این منطقه، ۴۰ هزار و ۸۰۰ هکتار مساحت دارد و در بلندترین نقطه به ۲،۷۸۷ متر می‌رسد. آب و هوای منطقه بهرام گور گرم و خشک است و حدود ۲۰۰ میلی متر در سال بارندگی دارد. اهمیت این منطقه به جمعیت قابل توجه گورخر ایرانی ساکن در آن است.
  • در چند سال گذشته، خشکسالی‌های پیاپی باعث خشک شدن تالاب‌های منطقه و به خطر افتادن زندگی زیست‌مندان این منطقه شده است. در تلاش برای کمک به این جانوران، اداره‌ی کل محیط زیست استان فارس، اقدام به دادن علوفه به سم‌داران این منطقه کرده است.

قابلیت‌های گردشگری منطقه

چون بهرام گور بین سه استان فارس، کرمان و یزد واقع شده و از سویی جاده شیراز، بندر عباس و کرمان از کنار این منطقه عبور می‌نماید از موقعیت بسیار مطلوبی برای جذب گردشگر برخودار است. وسعت زیاد منطقه و تنوع زیستی آن و آب و هوای نسبتاً خوب و دیدن گونه‌های گیاهی به ویژه در فصل بهار که سراسر محدوده را گل و سبزه فرا می‌گیرد و حیوانات وحشی متنوع منطقه خصوصا جمعیت بسیار زیاد کبک که همگی انگیزه‌های مهم فراخوان توریست می‌باشد.

منطقه حفاظت شده بهرام گور دارای قلعه‌های زیادی بوده که قدمت آنها بالاست ولی متأسفانه به مرور زمان در اثر تغییرات فیزیکی و اقلیمی قسمت اعظم آنها از بین رفته و مخروبه گردیده است از قلعه‌های مهم منطقه می‌توان به قلعه کرسفید، قلعه شورو، قلعه دو برین اشاره کرد که در عمق منطقه بیابانی هنوز پا برجا هستند. قدمت دقیق این قلعه‌ها دقیقاً مشخص نیست؛ ولی، وجود رشته قنات‌های بسیار قدیمی در حاشیه این قلعه‌ها هنوز پا برجاست که بسیار زیبا می‌باشند قلعه‌های شورو و کرسفید فاقد سکنه هستند؛ ولی، در اطراف قلعه ده برین تعدادی خانوار بصورت دامداری زندگی می‌کنند. از غارهای معروف منطقه غار علی ولی الله می‌باشد که به قدمگاه حضرت علی (ع) نیز معروف است.

از درختان شاخص در منطقه حفاظت شده بهرام گور می‌توان درخت بنه واقع در چهگونی (امن شماره ۱) و دو اصله درخت بنه واقع در مجاورت باغ ماهور بشنه را نام برد که دارای قدمت بسیار زیاد بوده و موقعیت ویژه و منظره خاصی را در طبیعت دارند. در خصوص المان‌های طبیعی موجود در منطقه به‌ویژه درختان می‌توان به درخت پیربنه واقع در حسن آباد را نام برد که تعداد زیادی از افراد به این مکان آمده و با بستن پارچه به شاخه‌های درخت آرزوهای خود را دنبال می‌کنند و معتقدند که باز شدن پارچه‌های گره زده آرزوها برآورده می‌گردد. از درختان دیگر منطقه پیرانار می‌باشد که در حاشیه شرقی منطقه حفاظت شده واقع گردیده و عده زیادی از بومیان خصوصا از شهرستان سیرجان جهت بازدید به این مکان می‌آیند.

اقلیم

  • قسمت اعظم استان فارس با توجه وضعیت آب و هوایی کشور در ناحیه گرم و خشک و نیمه خشک قرار می‌گیرد که شهرستان نی‌ریز در شرق استان فارس قرار گرفته و استان‌های یزد، کرمان و هرمزگان همسایه می‌باشد، در چنین اقلیمی واقع گردیده است. این شهرستان بر اساس طبقه‌بندی آقای پابر کارشناس فائو در منطقه نیمه استپی قرار می‌گیرد. منطقه حفاظت شده بهرام گور، در مرز استان فارس و کرمان واقع شده و اساساً منطقه‌ای نیمه‌صحرایی است.
  • هوای منطقه در ارتفاعات متعدل و در دشت‌ها به شکل کویری بروز می‌نماید. میزان بارندگی بین صد و پنجاه تا دویست وپنجاه میلیمتر متغیر که بیشتر در فصل پاییز و زمستان و اوایل بهار متمرکز و در بخش شرقی آن بیشتر از سایر مناطق است. میزان درجه حرارت با توجه به مرتفع و کویری بودن منطقه متغیر بوده و اختلاف زیادی بین دمای روز و شب مشهود می‌باشد. حداکثر درجه حرارت در گرم‌ترین ماه سال سی و چهار و حداقل آن منفی پنج درجه سانتی‌گراد می‌رسد. جهت وزش بادها در تابستان از شرق به غرب و در زمستان از شمال به جنوب می‌باشد.

زمین شناسی

  • این منطقه بخشی از راندگی رشته کوه زاگرس است. تشکیلات زمین شناسی متامورفوز (دگرگون شده) و رسوبی بوده و از لحاظ ساختمان زمین شناسی می‌توان منطقه را جزء کوچکی از ژئوسنکلینال (بزرگ ناودیس) که باعث پیدایش سلسله جبال زاگرس گردیده است، دانست.
  • در ارتفاعات، گودال‌ها و طشتک‌های طبیعی وجود دارد که محل تجمع زه آب‌های ناشی از بارش جوی است. رسوبات دانه ریز و مارنی همراه با املاح فراوان در این گودی ها، اراضی مشهور به دق را ایجاد می نمایند. پلایاها قابلیت نفوذپذیری و آبگذری بسیار اندکی دارند و در عمق‌های مختلف تشکیل سخت لایه را نموده و غالباً عاری از پوشش گیاهی هستند.
  • بافت خاک‌های موجود در منطقه به طور عمده از نوع ماسه‌ای، ماسه‌ای-رسی و سیلتی است. خاک‌های شنی و ماسه‌ای در نواحی بالادست وجود دارد. این خاک‌ها دارای قابلیت نفوذپذیری زیاد و تهویه مناسب هستند. در منطقه میان‌بند خاک‌های ماسه‌ای-رسی و رسوبات آبرفتی به چشم می‌خورد که این خاک‌ها دارای ظرفیت مناسبی برای نگهداری آب بوده و در دوران خشک مقدار کمی رطوبت در دسترس گیاهان قرار می‌دهند.
  • اراضی سیلتی نیز در مناطق پست و قسمت مرکزی منطقه که به صورت طشتک و پلایا در آمده همراه با املاح گچ و نمک‌های محلول دیگر وجود دارد. این خاک‌ها دارای نفوذپذیری بسیارکم و یا فاقد نفوذپذیری هستند و در مواردی به صورت باتلاقی در می‌آیند. در دوران خشکی، آب موجود در خاک این نقاط قابل استفاده گیاهان نبوده و به همین لحاظ پوشش گیاهی در این گونه خاک‌ها بسیار فقیر است. خاک‌های منطقه به طور کلی از حاصل‌خیزی بسیار کمی برخوردارند و این از دلایلی است که کشاورزی در این منطقه به خصوص در حد شمالی جاده آسفالته نی‌ریز-سیرجان رونق چندانی ندارد.

عوارض طبیعی وتوپوگرافی حفاظت شده بهرام گور

بر روی سلسله جبال زاگرس واقع شده و دارای رشته کوه‌ها و دره‌ها و دشت‌های نسبتاً وسیعی است. رشته کوه‌های کر سفید از شمال به جنوب که بلندترین قله آن ۲۷۸۷ متر ارتفاع دارد. رشته کوه‌های زیارت از شرق به غرب و رشته کوه سرخ بزرگ که در داخل محدوده امن بهرام گور واقع گردیده و از چشمه خنج شروع شده و تا چشمه عین الجلال ادامه دارد و بلندترین ارتفاع آن ۲۲۵۰ متر است. این رشته کوه به علت واقع بودن در محدوده امن و همچنین برخورداری از امنیت بیشتر و وجود چشمه‌ها و آبشخورهای مناسب و وضعیت بسیار مطلوب پوشش گیاهی دارای جمعیتی مناسب از کل و بز و قوچ و میش است و دشت‌های اطراف آن دارای جمعیت مطلوب گورخر و جبیر می‌باشد. در سطح منطقه دره‌ها و دشت‌های وسیعی وجود دارد که همگی دارای ارزش زیستگاهی می‌باشند. تعدادی از دره‌ها به علت داشتن عمق زیاد، پوش گیاهی مناسب و آبشخور، زیستگاه مطلوب جانوران وحشی است. دره‌های آغل سنگی، طبقی، چاه مروی، چاه تیز، گلو معدن، چاه سبز، گلیکو، چاه دراز، مغلی، چاه تنگل، چاه بید، چکو، چاه بادام، دشت‌های ریگ جمشید، ده وزیر، عین الجلال، چاه میل، پریا و گرد طول، شوریه و ده برین، چشمه انجیر، گزی و قطرویه در منطقه می‌باشند.

منابع آبی

در منطقه منابع آبی نسبتاً مناسبی به صورت چاه، چشمه و قنات وجود دارد. تعداد این منابع با پراکنش خوبی در سطح منطقه توزیع شده‌اند؛ اما، دبی آنها کم است. در طول سال با توجه به میزان بارش متغیر تعدادی از چشمه‌ها فصلی بوده و در تابستان و پاییز خشک می‌شوند. مهم‌ترین چشمه‌های منطقه شامل: عین الجلال شور، سفید، انجیر، گل هریگون، گدار کر سفید، گلو معدن، کلیکی، شهبازی، کته، انجیر سوزه، دغل، شوره، تنگو،لوش، لیسو، چکه، کل چشمه، زرد، بیدو، دغل و غوری، چاه بنه غوری، و گاوی است. دیگر مناطق آبی منطقه شامل تعداد زیادی چاه و قنات و سه دستگاه تلمبه بادی می‌باشد.

گونه‌های گیاهی منطقه حفاظت شده بهرام‌گور

گونه‌ی گیاهی منطقه حفاظت شده بهرام‌گور

پوشش گیاهی

  • مراتع موجود از زمان‌های قدیم مورد چرای سنگین قرار گرفته به طوری که در اکثر نقاط مفهوم واقعی خود را از دست داده است و هم اینک خاک در معرض فرسایش شدید قرار گرفته که با ادامه این روند روز به روز اوضاع پوشش گیاهی وخیم‌تر شده و در صورت عدم توجه به میزان تحمل منطقه منجر به نابودی کامل مراتع و فرسایش شدید خاک خواهد شد. ازدیاد جاده‌های دسترسی به معادن و حضور دام در جنگل تجدد حیات به طریق بذر را به حداقل سوق داده و قطع بیرویه در گذشته سبب گردیده تا تعداد درختان مادری کاهش یابد و در فرصت کوتاه بعد از توقف قطع شدید جنگل تا حدی به طریق دانه زاد یا بیشتر به صورت شاخه زاد حیات خود را باز یافته و سیمای کنونی را رقم زده است که اکثراً شاخه زاد ملاحظه می‌گردد.
  • شرایط رویش درختان بنه تقریباً در تمامی منطقه حفاظتی بهرام گور فراهم می‌باشد و احیای جنگل بنه به روش دانه زاد و کیکم به روش شاخه زاد و بادام به روش دانه زاد مناسب منطقه بوده و نتیجه مطلوبی می‌دهد. در تیپ بنه اثرات تخریب مصنوعی بیشتر از تخریب طبیعی مشهود است و در میان تخریب مصنوعی چرای دام در جنگل و بیتوته دامدار و قطع درخت و سایر عوامل مخرب‌تر و از هشتادو پنج درصد فراتر رفته است. در هر صورت با توجه به وسعت منطقه و تغییرات ارتفاعی از ۱۶۰۰ تا ۲۷۸۷ متر (کوه علی دادی)، توپوگرافی (شیب، ارتفاع و جهت) و نوع خاک عوامل موثر در به وجود آمدن اجتماعات و تیپ‌های گیاهی است.
  • ازگیاهان داروئی مهم منطقه آریشن، کاکوتی، شیرین بیان، گل گاوزبان، خاکشیر، زیره، جاشیر را نام برد که خصوصاً در منطقه کوه‌های زیارت و باغچوبی تعداد زیادی از مردم جهت چیدن زیره به این منطقه می‌آیند. ضمناً یک نوع قارچ به نام دمبل نیز در سال‌های پر باران به‌میزان زیاد در منطقه تولید که عده زیادی با خانواده جهت برداشت به منطقه می‌آیند.

زیواگان

منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور گونه‌های جانوری متعدد و گوناگونی را در خود جای می‌دهد. گونه‌هایی از پرندگان چون کبک، زاغ بور، هوبره، تیهو، باقرقره و انواع پرندگان شکاری را می‌توان در این منطقه یافت. از جمله دیگر مهره‌داران ساکن بهرام گور می‌توان به گربه‌سانانی چون سیاه‌گوش و گربه جنگلی اشاره کرد. در گذشته یوزپلنگ آسیایی نیز در منطقه زندگی می‌کرد که امروزه دیگر در آن پیدا نمی‌شود. کل و بز، قوچ و میش، جبیر، گراز، روباه، گرگ، و کفتار از جمله پستانداران ساکن این منطقه هستند.

گونه‌های جانوری

بهرام گور با اقلیم خشک زیستگاه بسیار متنوعی برای گونه‌های متعددی از وحوش و گیاهان می‌باشد که تعدادی از آنها در کشور و قاره آسیا کمیاب هستند. وجودرشته کوه‌های نسبتاً مرتفع و دشت‌های وسیع و تپه ماهورهای متنوع موجب شده است که در طول سالیان گذشته وحوش این منطقه به‌طور طبیعی مورد حفاظت قرار گیرند. تعداد گونه‌های حیات وحش و جمعیت آنها که علاوه بر وضعیت مطلوب زیستگاهی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست فارس نیز تحت کنترل و نظارت ویژه قرار دارد، نسبتاً مناسب بوده که می‌توان منبع ذخیره مهم ژنتیکی جانوری و گیاهی کشور و جهان در چنین اقلیمی محسوب گردد.

جبیر

جبیر حیوان علف خواری با تعداد نسبتاً معدود و فعلاً در بعضی از دشت‌های بهرام گور مشاهده می‌شود. جبیر حیوان کوچکی است که ارتفاع شاخ نوع نر آن به شصت و پنج سانتی‌متر و وزن آن به بیست و پنج کیلو گرم بالغ می‌شود و نوع ماده آن تا حدودی کوچکتر است. جبیر از آهو کوچکتر و باریکتر است. نر و ماده آن هر دو شاخ دارند. شاخ جبیر از روبرو مستقیم به نظر می‌آید در حالی که شاخ آهو از روبرو خمیدگی مخصوصی شکل چنگ موسیقی دارد. جبیر ماده دارای شاخ‌های کاملاً مستقیم است که از نظر طول به اندازه شاخ جبیر نر است ولی از نظر قطر نصف آن است. به دلیل زندگی در بیابان‌های کم آب و علف جبیر به تعداد زیاد در یک گله دیده نمی‌شود. تعداد جبیرهای گله حداکثر ممکن است به بیست رأس تا سی رأس برسد. فصل جفتگیری در منطقه بهرام گور در شهریور و مهر ماه است. ماده‌ها یک یا دو نوزاد در فروردین و اردیبهشت به دنیا می‌آورند. در سال‌های پرباران گاهی عمل زایمان در پاییز نیز تکرار می‌شود.

گور خر

این حیوان وحشی علف خوار در بعضی از مناطق نیمه کویری ایران زیست می نماید. که مهمترین زیستگاه آن در حال حاضر منطقه حفاظت شده بهرام گور قطرویه می‌باشد. گور خر همان اسب وحشی غرب آسیاست. از زمان‌های قدیم نژادهایی با این خصوصیات از مدیترانه تا مغولستان می‌زیستند. اما، امروزه پراکندگی گور محدود به کویر مرکزی و قسمت‌هایی از خراسان، کرمان و فارس است که اینها نیز در منطقه تحت حفاظت ویژه زندگی می‌کنند. کوچکترین نژاد آن یعنی گور سوریه امروزه احتمالاً منقرض شده است. فنوتیپ ظاهری گور حدفاصل بین اسب و الاغ می‌باشد. گور پستاندار زیبایی است. پهلویش سفیدرنگ و یک نوار سیاه درشت دارد که از یال‌ها شروع و به دم ختم می‌شود. ارتفاع شانه در نرها به صدوچهل سانتیمتر می‌رسد. ماده‌ها از نرها کوتاه‌تر و باریکترند.

گور نر نسبت به قلمرو خود حالت مالکیت شدید دارد و از آن در مقابل گورهای نر دیگر شدیداً دفاع می‌کند. ماده‌ها در خرداد یا تیر ماه یک کره به دنیا می‌آورند. فصل جفت گیری بلافاصله بعد از زایمان آغاز می‌شود. بین گورهای نر در فصل جفت گیری مبارزه شدید و طولانی رخ می‌دهد. گورهای نر بالغ در این فصل همیشه زخم‌هایی بر روی شانه و گردن دارند. همچنین قسمت‌هایی از دم یا تمامی آن را از دست می‌دهند. تعداد نرهای هر گله تا سی رأس می‌رسد. گاهی چند گله بهم نزدیک می‌شوند و گله بزرگتری را تشکیل می‌دهند که تعداد گورها به صد رأس گور بالغ می‌رسد. اما گله‌های بزرگ دوام چندانی ندارند و سریعاً از هم جدا می‌شوند. گورهای تنها و منزوی معمولاً نرهای جوانی هستند که نتوانسته‌اند گورهای ماده‌ای را به کنترل خود درآورند در هنگام فصل زایمان از نیمه فروردین تا آخر خردادماه به طرف شرق منطقه واقع در کفه گزهای گزین و تقریباً به فاصله حدود ۱۰ کیلومتر مهاجرت می‌نمایند.

پرندگان

از نظر تعداد گونه زیاد نیستند؛ اما، گونه‌های خاصی از پرندگان که شرایط زیستگاهی خشک و بیابانی را ترجیح می‌دهند و می‌توانند در اقلیم خشک زیست نمایند در این محدوده وجود دارند. این پرندگان کمیاب و قادر بر ارزش زیستی منطقه می‌افزایند. به علت عدم وجود تالاب و دریاچه و رودخانه پرندگان آبزی و کنار آبزی در منطقه زیست نمی‌کنند؛ ولی، در سال‌های پرباران که آب در قسمت جنوب شرقی قطرویه بخشی از ارضی دشتی را فرا می‌گیرد تعدادی از پرندگان آبزی به بهرام گور مهاجرت می‌نمایند همچنین هوبره‌ها در نیمه دوم آبان‌ماه به منطقه بهرام گور خصوصاً گود طول و تلمبه طیاب و همچنین مهاجرت زاغ بور، بحری، عقاب طلائی را برشمرد. ضمناً جمعیت نسبتا زیادی از پرندگان خصوصاً کبک و تیهو در این منطقه اطراق می‌کنند.

خزندگان

از آنجا که بهرام گور منطقه خشک و نیمه کویری است با بر خورداری از گونه‌های متعدد جوندگان و انواع حشرات محیط مناسبی را برای زیست تعدادی از خزندگان نظیر شتر، مار شیرازی، افعی شاخدار، تیر مار، مار پلنگی، شتر مار، مار قیطانی، انواع سوسمار، مارمولک، بزمچه، لاکپشت مهمیزدار و همچنین دوزیستان و ماهی‌ها را به وجود آورده است.

تهدیدات منطقه

  • عدم آگاهی اقشار مختلف مردم نسبت به اهمیت حیات وحش و نداشتن انگیزه جهت حمایت وحفاظت از آنها؛
  • کمبود امکانات سازمان حفاظت محیط زیست در جهت اعمال قوانین و مقررات شکار و صید؛
  • وجود سلاح‌های مجاز و غیر مجاز در دست مردم؛
  • تخریب زیستگاه‌ها به علت ورود بی‌رویه و بی‌ضابطه دام؛
  • اشغال چشمه‌ها و آبشخورها به‌وسیله دامداران؛
  • تعقیب پستانداران وحشی بوسیله سگ‌های گله؛
  • رقابت غذایی بین دام‌ها و حیات وحش؛
  • سرایت امراض مشترک از حیوانات اهلی به پستانداران وحشی؛
  • جاده سازی‌های بی‌رویه و تجزیه زیستگاه‌ها؛
  • تبدیل زیستگاه‌ها به اراضی کشاورزی و صنعتی
  • تعقیب و شکار پستانداران بوسیله اتوموبیل و پروژکتور به خصوص در شب و با استفاده از نور چراغ اتوموبیل و پروژکتور؛
  • شکار پستانداران در فصول آبستنی، شیردهی و زنده گرفتن نوزادان؛
  • استفاده از سلاح‌های اتوماتیک جنگی، ساچمه‌زنی و خفیف کالیبر۲۲؛
  • آلودگی‌های محیط زیست و استفاده از سموم شیمیایی؛
  • استفاده از طعمه مسموم جهت از بین بردن بعضی از حیوانات؛
  • عوامل مهم خاص که شامل کاهش جمعیت گورخر در منطقه حفاظت شده بهرام گور می‌شود و آن را تهدید می‌کند؛
  • پلنگ وگرگ؛ چون شکار گوسفند برای پلنگ و به خصوص گرگ راحت‌تر است چندان تهدید محسوب نمی‌شود.

مسیر دسترسی به منطقه‌ی حفاظت شده بهرام گور بر روی نقشه

فاصله شیراز تا منطقه حفاظت شده بهرام گور در نقشه

استان فارس، شهرستان نی ریز، ۵۰ کیلومتری نی ریز، منطقه حفاظت شده بهرام‌گور (پارک ملی قطرویه)؛ ۳۳۴ کیلومتر، ۴ ساعت

 

امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از سفر کردن به این طبیعت دل‌انگیز لذت ببرید. اگر از خواندن توصیف زیبایی‌های منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور علاقه‌مند شدید که این منطقه‌ی طبیعی زیبا را ببینید؛ پس بی معطلی بساط سفر را مهیا کنید و یک روز را برای بازدید از این طبیعت زیبا اختصاص دهید تا با گونه‌های جانوری و گیاهی استان فارس بیشتر آشنا شوید. سفر خوبی را برای شما آرزومندیم.

برای آشنایی بیشتر با مناطق گردشگری موجود در شهر شیراز و استان فارس، همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.

چنانچه نظر و یا تجربه‌ی سفر به منطقه‌ی حفاظت شده‌ی بهرام گور استان فارس را دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.

 

منابع

پایان / سجاد بنام