ریواس جنوب معرفی جاذبه‌ی گردشگری «نقش‌ برجسته سراب بهرام و آتشکده میل‌اژدها» در استان فارس

پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/

پایگاه خبری تحلیلی رواس جنوب هر هفته شما را با یکی از جاذبه‌های گردشگری زیبای استان فارس آشنا می‌کند؛
این هفته به توصیف «نقش‌ برجسته سراب بهرام و آتشکده میل‌اژدها»، مناطق دیدنی بازمانده از دوران ساسانیان و اشکانیان در شهرستان نورآباد ممسنی استان فارس، می‌پردازیم.

نقش برجسته سراب بهرام نقش‌برجسته‌ای مربوط به دوره ساسانیان است و به گفته باستان شناسان در سده ۵ میلادی، حجاری شده است. این سنگ‌نگاره در ۳ کیلومتری نورآباد (ممسنی)، پائین شاپور و فهلیان روستای سراب بهرام جای گرفته است.

آتشکده میل‌اژدها در کنار یکی از راه‌های مهم باستانی و در دامنه کوهی سنگلاخ و کمابیش سرسبز جای دارد. میل اژدها یکی از اندک مناره‌هایی است که از دوران پیش از اسلام بجای مانده و در زمان اشکانیان ساخته شده‌است.

در ادامه، با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به معرفی نقش‌برجسته سراب بهرام و آتشکده میل‌اژدها در استان فارس بپردازیم:

نقش برجسته سراب بهرام و آتشکده میل اژدها

معرفی شهرستان نورآباد ممسنی

نورآباد یکی از شهرهای استان فارس در جنوب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ممسنی است. در تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۷ بخش رستم با مرکزیت شهر مصیری از این شهرستان جدا و از شهر به شهرستان ارتقا پیدا کرد. فاصلهٔ شهر نورآباد تا کلانشهر شیراز حدود ۱۵۰ کیلومتر است.

نام‌گذاری

پیشتر نام نورآباد، نوبندگان بود. در تاریخ گردیزی آمده است چون فریدون ضحاک را به دماوند می‌برد میان راه خوابش در ربود ضحاک به نگهبان گفت اگر مرا آزاد کنی ترا پادشاه ایران می‌کنم فریدون که سبک خواب بود شنید و برخاست و او را دوباره بندی دیگر گذاشت و آنجا را نوبندگان خواندند.

نام‌گذاری نورآباد به دلیل وجود آتشکده میل آژدها در چند کیلومتری این شهر در منطقه تفریحی به نام سرچشمه در مجاور روستای دیمه میل می‌باشد. در گذشته‌های دور این منطقه را نیز مالکی می‌گفته‌اند.

جغرافیا

این شهر در شمال باختری استان فارس قرار دارد.

آب و هوا

این شهر در دامنهٔ رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته‌است و بخش وسیعی از آن دارای آب و هوای نسبتاً معتدلی است. از دو بخش دشت‌های مرتفع و منطقهٔ کوهستانی کم‌ارتفاع تا کمی مرتفع تشکیل شده‌است. با این وجود بخش‌هایی از جنوب آن متأثر از جریان‌های گرم و خشک جنوبی ایران، دارای اقلیم گرم و خشک‌تری است.

زبان

اکثریت مردم نورآباد لر هستند و به زبان لری جنوبی صحبت می‌کنند. این گویش با لری بختیاری و لری خرم‌آبادی شباهت دارد. ابن‌بطوطه در سفر اول خود به ایران از این منطقه عبور کرده و از مردمانش با عنوان کوچ‌نشین، پرهیزگار و عُبّاد یاد کرده.

گردشگری

شهرستان ممسنی آثار تاریخی بسیاری از پیش و پس از اسلام را در خود دارد که می‌توان به لیدوما، آتشکده میل‌اژدها، تل (تپه) نورآباد، نقش برجسته کرونگون، گوردخمه دی و دور (آرامگاه آریوبرزن)، نقش برجسته سراب بهرام، تپه سورنا (سورنا نام سردار دلیر اشکانی) و غیره اشاره کرد.

نورآباد ممسنی دارای گردشگاه‌های فراوانی است؛ از جمله، تنگ زیبای بوان، رودخانهٔ برمشور، کوه شاه‌نشین، آبشار خوش‌منظر تنگ گجستان، روستای کهن و تاریخی تنگ چوگ، طبیعت بکر چوبال، وُرد سکو، سرکرم، میزک، روستای دشت و روستای آب پخشان، جویجان جاوید، مهرنجان، بخش جوزار جاوید، جوزار بکش و خرنگان، چناربرگ، گویم، ده گردو و مناظر زیبای روستای بردنگان، طبیعت زیبای درهٔ پل بریم، دشت الاکرمی، روستای امامزاده پیرشمس، طبیعت منطقهٔ عالیشاهی و منطقهٔ زیبا و جنگلی پیراشکفت و جنگل‌های زیبای بلوط که در جای جای این شهرستان وجود دارد.

به دلیل آب و هوای مناسب و بارش فراوان باران در سه فصل پاییز، زمستان و بهار و وجود رودخانه‌های کتی، فهلیان، تنگ شیو و کره سیاه بسیاری را به پیشهٔ کشاورزی مشغول کرده‌است که عمده زراعت در این منطقه گندم، جو، برنج، کُلزا، ذرت و صیفی‌جات مختلف را تشکیل می‌دهد.

تاریخچه و معرفی نقش‌ برجسته سراب بهرام

نقش برجسته سراب بهرام نقش‌برجسته‌ای مربوط به دوره ساسانیان است و به گفته باستان شناسان در سده ۵ میلادی، حجاری شده است. این سنگ‌نگاره در ۳ کیلومتری نورآباد (ممسنی)، پائین شاپور و فهلیان روستای سراب بهرام جای گرفته است.
لازم به ذکر است که این اثر در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شماره‌ی ثبت ۲۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در این نقش‌ برجسته، پنج نفر بر روی سنگ کنده‌کاری شده‌اند. در میانه، بهرام دوم در حالت نشسته دیده می‌شود که شمشیر خود را به نشانه توانمندی، نیرومندی، اقتدار و قدرت با هر دو دست نگه داشته است.
در هر دو طرف پادشاه، دو نفر از بزرگان ساسانی ایستاده‌اند و به نشانه‌ی احترام و بزرگداشت پادشاه، انگشت سبابه‌ی خود را رو به بالا نگه داشته‌اند. این چهار نفر عبارتند از رهبر مذهبی به نام موبدان موبد، سپهسالار به نام ایران اسپهبد، صدراعظم به نام بزرگ فرماندار و رئیس تجار و اصناف هوتر خشان بد.
انتساب این نقش‌برجسته به بهرام دوم، به دلیل شکل تاج منحصربه‌فرد این پادشاه است، چرا که در زمان ساسانیان هر پادشاه تاج یا تاج‌های ویژه خود را داشته است.

مشخصات نقش برجسته بهرام

نقش برجسته بهرام (سراب بهرام) نقشی به ارتفاع ۳٫۸۵ متر و پهنای ۲٫۹۰ متر بوده که بر روی سنگ حجاری شده است. این اثر در صخره‌ای مشرف به چشمه ساری زیبا در محوطه‌ای سرسبز، قرار دارد.

اطلاعات کنونی نقش برجسته بهرام

نقش برجسته حجاری شده در سرآب بهرام به دلیل عدم محافظت به شدت تخریب شده است به گونه ای که رفته رفته بخش عمده ای از ظرافت های آن از بین رفته است.

بهترین زمان بازدید از نقش برجسته بهرام

باتوجه به وضعیت آب و هوایی استان فارس، بهترین زمان سفر برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و اوایل پاییز است.
مدت زمان بازدید از این جاذبه: حدود ۳۰ دقیقه

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی به نقش برجسته بهرام روی نقشه

فاصله شیراز تا سراب بهرام نورآباد ممسنی در استان فارس روی نقشه

استان فارس، ممسنی، ۳ کیلومتری نورآباد فارس، پائین شاپور فهلیان، سراب بهرام؛ ۱۶۶ کیلومتر، ۲ ساعت و ۳۲ دقیقه

آتشکده میل‌اژدها

میل‌اژدها یا آتشگاه یا دیمه‌میل یا میل آزاد مربوط به دوره اشکانیان است و در شهرستان نورآباد ممسنی، واقع شده است.
آتشکده میل‌اژدها در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شمارهٔ ثبت ۳۵۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

ساختار و مشخصات بنای آتشکده میل‌اژدها

این بنا در هفت کیلومتری باختر شهر نورآباد ممسنی در شمال باختری استان فارس واقع شده‌است که در دره‌ای در کنار کوه تنگ کلاغی واقع است و در این بخش هیچ آبادی‌ای وجود ندارد.
این میل در کنار یکی از راه‌های مهم باستانی و در دامنه کوهی سنگلاخ و کمابیش سرسبز جای دارد. میل اژدها یکی از اندک مناره‌هایی است که از دوران پیش از اسلام بجای مانده و در زمان اشکانیان ساخته شده‌است.
این اثر از دید آرایه و نما مانند کعبه زردشت و برج زندان پاسارگاد، چهارگوش است. بلندای برج بیش از هفت متر و پهنای هر دیواره آن در پایین چهار متر و در بالا ۴۰/۳ متر است و از سنگ رگه سفید به درازای گوناگون (برخی ۴۴ و برخی ۱۹ سانت) بسیار دقیق، سامانمند و با چیره‌دستی ساخته شده‌است.
در درون بخش بالایی برج، پلکانی به بلندای ۱۰/۵ و پهنای ۵۹ سانتی‌متر وجود دارد. این بخش در سوی جنوب و در بلندی سه متری واقع شده و چنین به نظر می‌رسد که با نردبان به این بخش می‌رسیدند و سپس از پلکان بالا می‌رفتند. در این برج آتش مقدس نگهداری می‌شد و از آنجا آتش را به جاهای دیگر می‌بردند. آتشدانی نیز بر فراز برج وجود داشت.
واندنبرگ باستان‌شناس، برآن است که برج نورآباد تنها به روی دین مداران باز بود و نیایش کنندگان، تنها می‌توانستند آتش را ببینند. بنابراین، آتشدان‌ها و آتشکده‌ها سرباز بودند. در دوره پهلوی دوم، میله فلزی از میان تکه سنگ‌های برج نور آباد گذراندند تا از فروپاشی آن پیشگیری شود.
روی هم رفته میل‌ها در زمان اشکانیان و ساسانیان کاربرد فراوان داشته و پس از آن در دوران اسلامی نیز این میلها را در مناره‌ها نیز می‌توان مشاهده کرد. از کاربردهای میل اژدها می‌توان در راهنمای کاروانان و آگاهی رسانی و دیده‌بانی و شاید آتشکده و غیره نام برد.

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی به آتشکده میل‌اژدها روی نقشه

فاصله شیراز تا آتشکده نقش اژدها نورآباد ممسنی در استان فارس روی نقشه

استان فارس، نورآباد ممسنی، میل اژدها؛ ۱۶۷ کیلومتر، ۲ ساعت و ۳۴ دقیقه

امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از سفر کردن به این جاذبه‌های دیدنی تاریخی لذت ببرید. اگر از خواندن توصیف زیبایی‌های نقش برجسته سراب بهرام و آتشکده میل‌اژدها علاقه‌مند شدید که این آثار باستانی زیبا را ببینید؛ پس بی معطلی بساط سفر را مهیا کنید و ساعاتی را برای بازدید از این مناطق دیدنی اختصاص دهید تا بدین وسیله با زیبابی‌های طبیعت استان فارس و اماکن تاریخی و فرهنگی آن بیشتر آشنا شوید. سفر خوبی را برای شما آرزومندیم.

برای آشنایی بیشتر با مناطق گردشگری موجود در شهر شیراز و استان فارس، همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.

چنانچه نظر و یا تجربه‌ی سفر به نقش برجسته سراب بهرام و آتشکده میل‌اژدها در استان فارس را دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.