گزارش کامل ریواس جنوب از سانحه هوایی تهران- یاسوج؛ (قسمت اول) پرواز ابدی!

سانحه تلخ سقوط هواپیمای مسافربری تهران- یاسوج از شرکت هواپیمایی آسمان که صبح روز ۲۹ بهمن به وقوع پیوست، ۶۶ هموطن را با خود آسمانی کرد تا کشور ایران و به ویژه استان کهگیلویه و بویراحمد را به ماتم سنگینی بنشاند. این حادثه در نوع خود آنقدر عجیب و طولانی بود و هنوز هم ادامه دارد که بتواند فضای خبری کشور را تا مدتها به خود اختصاص دهد. گزارش چند قسمتی ریواس جنوب از این سانحه دلخراش را دنبال کنید.

شرحی بر ماجرا

ساعت پرواز در بلیت‌های مسافران پرواز شماره ۳۷۰۴ هواپیمایی آسمان از تهران به مقصد یاسوج عدد ۷:۵۵ را نشان می داد. روز ۲۹ بهمن در حالی که بیشتر مسافران احتمال لغو پرواز ۳۷۰۴ را به علت وضعیت جوی نامساعد می دادند، نشان به این نشان که یک نفر از مسافران که به گفته خودش جلسه مهم کاری در یاسوج داشت، به همین دلیل تصمیم گرفت شبانه و با خودرو شخصی از تهران به سمت یاسوج حرکت کند، هواپیمای ATR آسمان با ۶۶ مسافر و خدمه، فرودگاه مهرآباد را به مقصد یاسوج ترک کرد.

این پرنده آهنین با اعتماد بنفس بالا کمتر از ۵۰ دقیقه بیش از ۹۵% مسیرش را پرواز کرد. آنها که در سالن انتظار فرودگاه یاسوج نشسته بودند و ساعت خود را نگاه می کردند، با خود می گفتند کمتر از ده دقیقه دیگر مانده است اما ده ها دقیقه از این ده دقیقه گذشته بود و هیچ نشانی از فرود و ورود ندیدند. آن سو تر آنها که در هواپیما نشسته بودند شاید چشم باز کردند تا از پنجره کوچک هواپیما، بزرگی و شکوه دنا را ببینند. اعلام های معمول اما خاص کاپیتان در دقایق مانده به فرود شاید این هشدار را به مسافران داده بود که فرصت کمی برای نظاره کردن دارند و قرار است به زودی فرود آیند.

در میان این فراز و فرودها و انتظار آسمانی ها و زمینی ها ساعت حدود ۱۰:۴۰ دقیقه صبح خبر بهت آوری روی خروجی رسانه ها قرار گرفت؛

“خبر فوری؛ هواپیمای مسافربری تهران- یاسوج از رادار خارج شد”!

خبر خیلی زود و همه جا پیچید. دقایقی کوتاه بعد از این، اخبار تکمیلی حکایت از سقوط هواپیما داشت؛ خبری که با آن فرودگاه یاسوج لبریز از جمعیت بهت زده شد؛ بهتی که البته سرتاسر استان کهگیلویه و بویراحمد را گرفته بود و دیری نپایید که به تمام ایران سرایت کرد.

سکوت مرگبار سازمان هواپیمایی کشور

ستاد بحران در یاسوج تشکیل جلسه داد، نیروهای امدادی به حالت آماده‌باش درآمدند اما اظهار نظر مسئولان هواپیمایی کشور و مشخصا هواپیمایی آسمان مملو از ابهام بود؛ آنها توضیح روشنی درباره حادثه ندادند و تعجب‌برانگیز اینکه اظهار بی اطلاعی از جزئیات حادثه هم کردند.

این ابهامات برای ستاد بحران در دو استان کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان راهکاری جز اعلام آماده باش نیروهای امدادی باقی نگذاشته بود. آنها تنها گفته بودند که احتمال می‌دهند هواپیما در حوالی منطقه سمیرم سقوط کرده باشد اما اینکه نیروهای امدادی باید به کجا بروند و چه کاری بکنند معلوم نبود. نزدیک به ۳ ساعت که از سقوط گذشته بود مشخص شد که امکان حرکت با بالگرد به سمت منطقه پر از احتمال سقوط نیست، این بود که تصمیم به حرکت خودروهای امدادی جهت اعزام به منطقه احتمالی گرفته شد.

در میان این همه بی خبری، ساعت مانده به ۱۲ ظهر بود که سخنگوی شرکت هواپیمایی آسمان جان باختن ۶۶ نفر مسافر هواپیمایش را تایید کرد. این در حالی بود که تا این لحظه هیچ نیروی امدادی به منطقه ای که خود سازمان هواپیمایی احتمال سقوط را در آنجا می داد، نرسیده بود.

اعلام اسامی مسافران

کمتر از یک ساعت پس از اعلام خبر کشته شدن تمامی مسافران هواپیما، اسامی کامل مسافران منتشر شد تا همگان ۶۶ هموطن آسمانی شان را بشناسند.

این اخبار در شرایطی از سوی منابع رسمی تایید می‌شد که تا آن لحظه هیچ کس نمیدانست هواپیما کجاست و به چه نحو سقوط کرد.

با اعلام اسامی مسافران احساس ضد و نقیضی در مردم شکل گرفت؛ روی کاغذ سقوط هواپیما در کوهی به سرسختی دنا مساوی ذره ذره شدن آن بود اما در دل مردم و به ویژه خانواده های جانباختگان کورسویی از امید دیده می شد. سردرگمی مسوولان مرتبط با موضوع امید آنها را بیشتر می‌کرد؛ سه ساعت پس از پرواز، مدیرکل روابط عمومی هواپیمایی آسمان در گفتگو با خبرنگاران گفت که فعلاً آخرین خبر این است که هواپیما از رادار خارج شده و در حال پیگیری موضوع هستند. چند دقیقه پس از این اظهار نظر ، سرپرست اورژانس کشور به فارس گفته بود که مشخص نیست هواپیمای تهران یاسوج در کدام منطقه سقوط کرده است و تصریح کرد نیروهای اورژانس در حال آماده باش کامل هستند. معاون سیاسی استاندار کهگیلویه و بویراحمد دقایقی بعد به شبکه خبر گفت که هواپیما حدود ۵۰ دقیقه پس از پرواز از صفحه رادار محو شده است و با تصمیم ستاد بحران استان تیم های جستجو در مسیر هواپیما فعال شدند ولی تاکنون خبر موثقی دال بر سقوط یا محل سقوط در دست نیست.

تا این لحظه در بیان مسوولان صرفاً صحبت از سقوط احتمالی بود و منطقه سمیرم برای این سقوط ذکر شده است اما خبر کشته شدن همه را آسمان تایید کرده بود. ساعت از ۱۱ گذشته بود که فرمانده هوانیروز ارتش خبر از عدم امکان پرواز بالگردها برای شناسایی منطقه به علت نامساعد بودن شرایط جوی داد. البته ساعت هنوز به نیمه ظهر نرسیده بود که آن گونه که سخنگوی اورژانس کشور گفت، ۵ بالگرد اورژانس مشغول جست و جو بودند.

ابهامات بیشتر می‌شود و این یعنی اینکه امکان پرواز بالگرد وجود دارد و شاید هم بالگردهای مورد نظر سخنگو محلی غیر از منطقه سقوط را گشت می زدند. در شرایطی که شرکت هواپیمایی آسمان نه محل سقوط را می دانست و نه چگونگی سقوط را، سخنگوی این شرکت جان باختن ۶۶ نفر مسافر هواپیما را تیتر یک خبری رسانه های داخلی و خارجی کرد، با این حال امید مردم هنوز هم فروکش نکرده بود چرا که لحظه به لحظه تزلزل در اطلاعات مسوولان مرتبط با موضوع برای آنها آشکارتر می شد.

مردم از خود می پرسیدند اگر کسی نمی داند هواپیما کجاست و چگونه سقوط کرده است پس از کجا می دانند همه مُردند؟

برخی از مردم امیدوار بودند که هواپیما در محل دیگری فرود آمده باشد و حتی برخی امیدوار به هواپیماربایی بودند اما بیشتر مردم امید به سقوط همراه با کنترل از سوی کاپیتان و احتمال زنده بودن مسافران داشتند.

ساعت حدود ۱ بعد از ظهر بود که معاون هلال احمر اصفهان گفت که محل سقوط منطقه کهنگان و بیده در پادنا در دامنه کوه دنا اعلام شد. او اضافه کرد که هر دو منطقه مورد جستجو قرار گرفتند اما چیزی یافت نشد. این مقام مرتبط از در راه بودن تیم های بیشتری برای جستجو در ارتفاعات خبر داد و گفت امیدواریم هرچه زودتر محل سقوط و لاشه هواپیما را پیدا کنیم و اگر خدای ناکرده تلفاتی داشته باشد زودتر به مسافران برسیم. این شاید تنها اظهارنظر امیدوارکننده برای زنده ماندن مسافران در بین مقامات رسمی بود.

بازار داغ تسلیت

تسلیت ها پس از تایید کشته شده مسافران خیلی زود شروع شد.اغلب مقامات رسمی و غیررسمی به انحاء مختلف تسلیت گفتند.

رئیس جمهور روسیه هم پیامش رسیده بود و پس از آن حسن روحانی هم دست به کار شد تا پیام تسلیت خود را صادر کند و البته موقع صدور پیامش نه او و نه هیچ مقام دیگری یا نمی دانست یا نمی خواست بگوید که چه بر سر هواپیما آمده است و سقوط کجا و چگونه بوده است.

پس از آن مقام معظم رهبری هم در پیامی با خانواده های داغدار ابراز همدردی کرد و خواستار بررسی دقیق موضوع شد.

فضای مجازی هم کاملا در اختیار این حادثه و ابراز همدردی و اظهار نظر مردم در این باره قرار گرفت.

کاریکاتور ها و عکس های جالبی که هنرمندان نقاط مختلف کشور درباره این مصیبت تولید کرده بودند دست به دست می چرخید. برخی حوادث تلخ گذشته از جمله پلاسکو، سانچی و زلزله غرب کشور را یادآور شدند و بر عدم مدیریت بحران ها در کشور تاختند و برخی هم به ابراز همدردی بسنده می کردند و برخی هم خواستار مجازات عوامل قصور شدند و بالاخره واکنش های زیاد و متعددی در فضای مجازی ایجاد شد.

دستور ویژه رئیس جمهور

 روحانی در دستور ویژه ای وزیر راه را مسئول تهیه گزارش از علل سقوط هواپیمای مسافربری تهران- یاسوج کرد. رئیس‌جمهور از عباس آخوندی خواست تا نتیجه بررسی‌هایش را شخصاً به خود او گزارش کند.

آخوندی هم یک روز بعد از راه هوایی به یاسوج آمد و آنطور که خودش گفته به کابین هواپیما آمد و دنا را از بالا دیده است. وی بعد از فرود در یاسوج به خبرنگاران گفت در یک کلام در یک ابهام کامل به سر می برد.

آقای وزیر در یاسوج به سرکشی از خانواده داغدیده بسنده کرد و به تهران برگشت. حال باید منتظر ماند و دید که گزارشی برای آقای رئیس‌جمهور می برد با چه محتوایی است.

پایان مایوس کننده روز اول

هوا رو به تاریکی می رفت. سرمای استخوان سوز دنا هم محسوس و محسوس تر می شد. پیش بینی دمای منفی ۲۰ درجه کار را برای ادامه عملیات سخت می کرد. استاندار کهگیلویه و بویراحمد از تلاش نیروهای امدادی برای پیدا کردن لاشه هواپیما قبل از تاریکی هوا سخن می گفت. احمدی این را هم گفته بود که هنوز محل دقیق حادثه مشخص نشده است . این ابهامات پایان روز و انبوه تسلیت ها در کنار وضعیت طاقت فرسای جوی، رمقی برای امدادگران باقی نگذاشته بود که  به امید نجات جان انسانها، خود جانی تازه بگیرند.

با تاریک شدن هوا و سرد شدن آن، عملیات جست و جو عملا متوقف شد و نیروهای امدادی خود را برای صبح روز دوم آماده کردند…

پایان قسمت اول/ رحیم بنام

“در قسمت دوم جزییات بیشتری از سانحه بررسی می شود”