پایگاه خبری تحلیلی ریواس جنوب هر هفته شما را با یک ترفند کاربردی و آموزشی عمومی آشنا می‌کند؛
این هفته به آموزش اطلاعات عمومی کبد چرب، بیماری خاموش در کمین تمامی افراد می‌پردازیم.
کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن است که بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بدن، از جمله مبارزه با انواع ویروس و عفونت را به عهده دارد. متأسفانه اکثر بیماری‌های کبدی با هیچ علامت ظاهری همراه نیستند؛ بنابراین حفظ سلامت آن نیازمند توجه ویژه‌ای است.
امروزه به موازات شیوع چاقی، کبد چرب نیز شیوع بالایی پیدا کرده است. به منظور درمان کبد چرب، امروزه روش‌های نادرست بسیاری در بین مردم رواج پیدا کرده است؛ اما، باید دانست که هیچ درمان یا غذای معجزه‌آسایی برای آن وجود ندارد. از طرفی نیز، متخصصان اعلام کرده‌اند که حدود ۴۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال، کبد چرب دارند. این بیماری همچون قاتلی در جامعه جولان می‌زند و ضرورت دارد تا اطلاع رسانی دقیقی در خصوص این بیماری صورت گیرد.
در ادامه، با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید تا به آموزشی عمومی در خصوص بیماری خاموش کبد چرب، بپردازیم:
بیماری کبد چرب
بیماری خاموش کبد چرب
- بی تحرکی و زندگی ماشینی از یک طرف و از طرف دیگر فرهنگ بدغذایی چون مصرف فراگیر غذاهای آماده و پر کالری قشر بزرگی از خانواده‌ها و افراد جامعه را به سمت بسیاری از بیماری‌ها شامل پرخوری و اضافه وزن، سندرم متابولیک و کبد چرب می‌برد.
- کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن و دومین عضو بزرگ بدن است که به پردازش مواد مغذی حاصل از غذا و نوشیدنی و همچنین فیلتر مواد مضر خون کمک می‌کند. چربی بیش از حد باعث التهاب کبد می‌شود. این التهاب می‌تواند به کبد شما آسیب برساند و زخم ایجاد کند. در موارد شدید، این زخم منجر به نارسایی کبد می‌شود.
- کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن است که بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بدن، از جمله مبارزه با انواع ویروس و عفونت را به عهده دارد. کبد با تولید پروتئین و هورمون در سراسر بدن، نقش مهمی را در حفظ سطح نرمال قند خون ایفا می‌کند و تنها عضوی است که می تواند خود را بازسازی (ترمیم) کند. به همین دلیل است که افراد می‌توانند بخشی از کبد خود را اهدا کنند.
- کبد حدود ۱۰ درصد از جریان خون را مصرف کرده و در هر دقیقه حدود دو لیتر خون پمپاژ می‌کند. متأسفانه بیماری‌های کبدی با هیچ علامت ظاهری همراه نیستند و بیمار زمانی از آن مطلع می‌شود که کار از کار گذاشته است. سرطان کبد، نارسایی کبد، سیروز، هپاتیت و هموکروماتوز شایع‌ترین مشکلات کبد هستند.
- این بیماری در مراحل اولیه علامتی ندارد و به دلیل عدم بروز علائم و ناآگاهی بیمار روز به روز پیشرفت می‌کند و ممکن است که بیمار به صورت تصادفی با انجام سونوگرافی در دورانی که کبد چرب علائمی ندارد، از بیماری آگاهی پیدا کند. اما، در زمانی که بیماری بدن را درگیر می‌کند، خود را با عوارضی نشان می‌دهد که از عوارض بیماری سفت شدن کبد و کار نکردن آن است که اگر درمان نشود، فرد به سرطان کبد مبتلا می‌شود.
- شایع ترین مشاهدات بالینی بیماری کبد چرب حاکی از بی علامتی آن است که منجر به بی اطلاعی بیمار می‌شود. متأسفانه علائم با توجه به انواع کبد چرب دیر و در زمانی نمایان شده که درمان چندان موثر نخواهد بود.
علائم کبد چرب
علایم اولیه بیماری کبد زمانی بروز می‌کند که این اندام حیاتی آسیب جدی دیده است. آگاهی از عوامل آسیب‌رسان به کبد برای حفظ سلامت آن ضروری است. در ادامه به مواردی اشاره شده است که برای کبد مضر هستند:
- ۱٫ شکر: کبد از یک نوع شکر به نام فروکتوز برای تولید چربی استفاده می‌کند. زمانی که میان فروکتوز وارد شده به بدن زیاد باشد، منجر به تجمع چربی و بیماری های جدی کبدی می شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد چربی به اندازه الکل برای کبد مضر است. بنابراین اولین قدم برای محافظت از کبد کاهش مصرف شیرینی است.
- ۲٫ استفاده بی رویه از مکمل‌های گیاهی بدون تجویز پزشک: برخی افراد تصور می‌کنند هر نوع مکمل گیاهی هیچ صدمه‌ای به بدن وارد نمی‌کند. این باور کاملا اشتباه است و گاهی مصرف نادرست و افراطی یک مکمل گیاهی می‌تواند منجر به بیماری هپاتیت یا نارسایی کبد شود. بنابراین تمام داروها و مکمل‌های گیاهی باید تحت نظر پزشک و با وسواس مصرف شوند.
۳٫ چاقی و اضافه وزن: چاقی منجر به تجمع چربی در کبد و کبد چرب غیر الکلی می‌شود و ممکن است باعث تورم کبد شود. بنابراین کاهش وزن اولین قدم در جهت سلامتی کبد است.
۴٫ مصرف بیش از حد ویتامین A: معمولاً بدن از طریق مصرف میوه و سبزیجات، به ویژه آنهایی که رنگ نارنجی و زرد دارند، ویتامین A مورد نیاز خود را تأمین می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد مصرف بیش از حد ویتامین A به کبد آسیب می‌زند.
۵٫ نوشابه: نوشابه و نوشیدنی‌های مصنوعی یکی از مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند. برای محافظت از کبد مصرف نوشیدنی‌های مصنوعی شیرین را کاهش دهید.
۶٫ استامینوفن: دوز نامناسب استامینوفن یکی از عوامل آسیب‌رسان به کبد است. برای مثال چنانچه سرما خورده‌اید و سر درد دارید، مراقب باشید که به طور همزمان از داروی استامینوفن و سرماخوردگی استفاده نکنید، چون داروی سرماخوردگی نیز حاوی استامینوفن است و می‌تواند به کبد صدمه بزند.
۷٫ چربی‌های ترانس: چربی های ترانس برای کبد بیش از اندازه مضر هستند. دقت کنید حتی اگر در جدول ارزش غذایی میزان چربی ترانس صفر قید شده باشد، هنوز هم مقداری چربی در آن ماده وجود دارد. - متخصص غدد و متابولیسم در شهرستان شیروان به نقل از ایرنا در این زمینه می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیماری کبد چرب در کشور حتی از متوسط جهانی بالاتر است و طبق آمار موجود حدود ۴۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کبد چرب دارند و نخستین و اساسی‌ترین اقدام درمانی برای کبد چرب ورزش و کاهش وزن است.
- مهدی کیوان می‌افزاید: کبد چرب الکلی در پی مصرف طولانی الکل ایجاد می‌شود و کبد چرب غیرالکلی عمدتاً در زمینه‌ی سندرم متابولیک مانند چاقی، دیابت و چربی خون بالا فرد را مبتلا می‌کند.
- وی می‌گوید: کبد چرب یعنی رسوب چربی در کبد به میزانی که بیش از پنج تا ۱۰ درصد وزن کل آن را تشکیل می‌دهد و پیشرفت رسوب چربی در کبد ممکن است باعث ایجاد التهاب در سلول‌های کبدی و به دنبال آن به مرور باعث ایجاد فیبروز پیشرفته کبدی و سیروز شود.
- علاوه‌براین، کبد چرب در صورتی که علامت‌دار شود، با نشانه‌هایی چون احساس کسالت و خستگی، تهوع و درد یا ناراحتی مبهم در سمت راست بالای شکم خود را نشان می‌دهد و در صورتی که کبد چرب باعث التهاب و آسیب پیشرونده کبد شود، می‌تواند منجر به بیماری پیشرفته کبدی یا سیروز شود.
چگونگی محافظت از کبد؟
- متخصص غدد و متابولیسم در ادامه می‌افزاید: قسمت عمده‌ی سیستم تصفیه بدن به عهده کبد است. عملکرد این عضو به اندازه‌ای حیاتی است که کمترین آسیب به آن می‌تواند خطرات جدی و جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. با این وجود، بیشتر افراد روش‌های محافظت از کبد را نمی‌دانند.
- توصیه می‌شود افراد مبتلا به کبد چرب از مصرف غذاهای پرکالری و پرچرب و به ویژه پرکربوهیدرات مانند فست فود، شیرینی‌جات و نوشابه‌های گازدار و خصوصاً الکل اجتناب کنند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه در این بیماران توصیه می‌شود، البته باید توجه داشته باشند مصرف بیش از حد میوه‌هایی که محتوای فروکتوز بالایی دارند نیز باید خودداری کنند.
- تحقیقات مختلف نشان می‌دهد، برخی آفت‌کش‌های خانگی و صنعتی، سموم، هپاتیت، تتو زدنف رژیم غذایی نامناسب، شکر، چاقی و اضافه وزن، استامینوفن و چربی‌های ترانس در آسیب جدی کبد نقش دارند که باید از آنها پرهیز کرد.
- استفاده از غذاهای آماده و حاضری، الکل و سیگار، روغن و غذاهای سرخ کرده و عدم تحرک، مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند.
- در مقابل انواع سبزیجات، گریپ فروت، گردو، لیمو، آووکادو، چای سبز، سیر، چغندر، سبزیجات با برگ های سبز پررنگ و زردچوبه مهمترین غذاهایی هستند که کبد را سالم نگه می‌دارند.
درمان بیماری خاموش کبد چرب
- امروزه به موازات شیوع چاقی، کبد چرب نیز شیوع بالایی پیدا کرده است. به منظور درمان کبد چرب، امروزه روش‌های نادرست بسیاری در بین مردم رواج پیدا کرده است؛ اما، باید دانست که هیچ درمان یا غذای معجزه‌آسایی برای آن وجود ندارد.
- گام نخست به جهت درمان کبد چرب، معمولاً کاهش وزن از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش است. کاهش وزن به طور معمول، در راستای بیماری کبد چرب غیر الکلی است. کاهش ۱۰درصد از وزن بدن ایده‌آل است؛ اما، حتی کاهش ۳ تا ۵ درصد از وزن بدن نیز می‌تواند به‌وضوح عوامل خطرناک را کاهش دهد.
- اگر فردی مبتلا به بیماری کبد چرب الکلی است و مشروبات الکلی مصرف می‌کند، ترک مشروبات الکلی مهمترین کاری است که باید انجام دهد. چراکه اگر مصرف الکل را متوقف نکند، احتمالاً دچار عوارضی مانند هپاتیت الکلی و سیروز می‌شود. برای دریافت کمک نیز می‌تواند با متخصص تغذیه خود مشورت نماید.
- از دیگر توصیه‌های مفید در این زمینه می‌توان به برخورداری از رژیم غذایی سالم و متعادل و قراردادن ورزش منظم در برنامه زندگی، محدود کردن مصرف غذاهایی با میزان کربوهیدرات بالا، مثل نان سفید، برنج، سیب‌زمینی و ذرت و توقف مصرف نوشیدنی‌هایی با میزان شکر زیاد، مثل نوشیدنی‌های ورزشی و آب‌میوه صنعتی، اشاره کرد.
درمان‌های جایگزین
به منظور درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی، هیچ گزینه‌ی درمانی دیگری اثبات نشده است؛ اما، محققان در حال مطالعه هستند که آیا بعضی از ترکیبات طبیعی، ازجمله موارد زیر، می‌توانند در این زمینه مفید واقع شوند یا خیر:
- ویتامین E: این ویتامین و دیگر ویتامین‌ها با نام آنتی‌اکسیدان، بر روی کاغذ می‌توانند با کاهش یا خنثی‌کردن آسیب‌های ناشی از التهاب، به محافظت از کبد کمک کنند؛ اما، تحقیقات بیشتری در خصوص آنها نیاز است. برخی شواهد بیان می‌کنند که مکمل‌های ویتامین E، احتمال دارد برای افرادی با آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب غیر الکلی مفید باشد؛ اما، این ویتامین با افزایش میزان خطر مرگ و در مردان با افزایش خطر سرطان پروستات مرتبط است.
- قهوه: در تحقیقات مشخص شده است که در میان افرادی با بیماری کبد چرب غیر الکلی، آنهایی که گزارش داده‌اند قهوه می‌نوشند، نسبت به آنهایی که قهوه کم نوشیده یا اصلا نمی‌نوشند، آسیب کبدی کمتری می‌بینند. البته مشخص نیست که قهوه چگونه بر آسیب‌دیدگی کبد اثرگذار است.
امیدواریم از این مطلب استفاده کرده باشید و از آن در زندگی روزمره بهره ببرید. اگر خواندن این مطلب باعث شد مقداری اطلاعات عمومی شما در حوزه‌ی مربوط به اطلاعات عمومی در خصوص بیماری کبد چرب بالاتر برود، آن را با دوستان و آشنایانتان به اشتراک بگذارید.
برای آشنایی بیشتر با سایر نکات و ترفندهای کاربردی، همچنان با پایگاه خبری – تحلیلی ریواس جنوب همراه باشید.
چنانچه نظر و یا تجربه‌ی ارزشمندی در زمینه‌ی کنترل و بهبود بیماری خاموش کبد چرب دارید، آن را برای ما و سایر مخاطبان ریواس جنوب به اشتراک بگذارید.
منابع
