تعطیلی پنج شنبه ها و کلیشه ی «به استثنای بانک ها»
پایگاه خبری-تحلیلی ریواس جنوب (rivasjonoob.ir)/
ریواس جنوب/ رحیم بنام
مطرح شدن بحث تعطیلی پنج شنبه ها و استثنا کردن بانک ها از این تعطیلی حکایت از داستان کلیشه ای دارد که گویا تصمیم گیرندگان مرتبط قصد رها کردن این کلیشه را ندارند.
در روزهای اخیر، رییس سازمان امور اداری و استخدامی کشور از تنظیم لایحه ی تعطیلی پنج شنبه ها و تغییر ساعت کاری برای ادارات در سراسر کشور خبر داد که بر این اساس ساعت شروع کار از شنبه تا چهارشنبه ۸ و خاتمه کار ۱۶:۳۰ تعیین شده است و پنج شنبه تعطیل رسمی خواهد بود. میثم لطیفی در خبر خود مثل دیگر تصمیم گیرندگان در ادوار گذشته، کلیشه ی «به استثنای بانک ها» را جای داد تا این ابهام به وجود آید که تصمیم گیرندگان بدون توجه به تغییرات محیط و ماهیت کاری در بانک ها، همچنان از این کلیشه استفاده می کنند.
اما چرا نگارنده این استثنا را یک داستان کلیشه ای می داند، پاسخِ ساده ای دارد و آن اینکه در سال های دور ارائه تمامی خدمات بانک مستلزم حضور متقاضی خدمت در بانک بود و با رایج شدن ابزارهای بانکداری الکترونیک این آمار به مرور زمان دستخوش تغییرات بسیاری شد به طوری که اکنون به جز امضای قراردادهای تسهیلاتی تمام خدمات به صورت الکترونیک قابل ارائه می باشد و نیازی به حضور ارباب رجوع در شعب بانک ها نیست. طبیعتا برای آن سال های گذشته که تعطیلی بانک ها لطمات اقتصادی به همراه داشت و چرخه خدمت رسانی به مردم را دچار اختلال می کرد، تصمیم بهینه «به استثنای بانک ها» بود اما بعد از آن که فرآیند خدمت رسانی در بانک ها تغییر کرد عدم تغییر در استثنائات تعطیلی یا تغییر ساعات کاری در خصوص بانک ها به یک کلیشه تبدیل شد تا تصمیم گیرندگان بدون توجه به این تغییر اساسی در فرآیند خدمت، بر آن پای بفشارند.
بکار بردن این کلیشه البته خساراتی هم به همراه دارد و بعضا دلایل اتخاذ تصمیم را زیر سوال می برد. به عنوان مثال در خصوص تصمیم تعطیلی پنج شنبه های تابستانه که معمولا برای صرفه جویی در مصرف انرژی اتخاذ می شد، کلیشه ی « به استثنای بانک ها» باعث می شد تا کانون بیشترین مصرف انرژی در ادارات یعنی شعب بانک ها، بدون بهره وری خاصی، همچنان فعال باشد تا به این ترتیب تغییرات در کاهش مصرف انرژی هم چندان محسوس نباشد.
این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که رییس سازمان امور اداری و استخدامی در توجیه خود برای این تصمیم به تحکیم بنیان خانواده و افزایش روزهای در کنار خانواده بودن و ترغیب به مسافرت کارمندان با حضور خانواده اشاره کرد، حال این سوال پیش می آید که با توجه به عدم اختلال در امورات اقتصادی مردم، آیا کارکنان بانک ها نیازی به تحکیم بنیان خانواده ندارند و اساساً آیا اگر کارکنان بانک ها با روحیه ی مضاعف پنج روز کاری هفته را خدمت رسانی کنند در نهایت بهره وری بیشتری حاصل نمی شود؟
بر این اساس پیشنهاد می شود موضوع تغییر فرآیند ارائه خدمات در بانک ها و گسترش بانکداری الکترونیک در تصمیمات مربوط به تعطیلی و تغییر ساعات کار در نظر گرفته شود تا شاهد افزایش دامنه شمولیت تصمیمات مربوطه باشیم.